حساسیت های پوستی در دوران قاعدگی بسیار شایع است. دوران قاعدگی شما می تواند اثری زنجیره ای بر بسیاری از فرایندهای بدن داشته باشد، هورمون ها در این دوره در حال نوسان هستند و علائم غیر منتظره ای را ایجاد می کنند. پوست شما نیز ناحیه ای است که می تواند تحت تأثیر قرار بگیرد، و در دوره قاعدگی ممکن است شما با مسائلی همچون پوست چرب ، لکه ها و نقطه ها ، خشکی و پوست حساس ، دست و پنجه نرم کنید .
در این مطلب، دکتر مهناز شکروی توضیح خواهد داد چگونه این علائم به وجود می آیند و نکات مهم در مورد مراقبت از پوست در دوران قاعدگی را ارائه خواهیم کرد.
پوست بزرگترین و یکی از مهم‌ترین ارگان‌های بدن شما است. پوست یک مانع فیزیکی محافظتی است که درجه حرارت بدن را تنظیم می‌کند و مکانیسمی برای دفع مایعات مانند عرق و چربی فراهم می‌کند. حالت «استاندارد و عادی» برای پوست وجود ندارد، زیرا با تغییر سن و گذر از مراحل مختلف ، پوست دچار تغییرات فراوانی می‌شود. محیط بیرون و نیز بیماری‌ها هم می‌توانند روی ظاهر و خصوصیات پوست تاثیر بگذارند . ممکن است متوجه تغییرات پوستی خود شده باشید. یک تجربه مشترک برای همه تغییرات پوست صورت در دوران بلوغ است. پوست گیرنده‌های بسیاری دارد و به تغییرات هورمونی بدن پاسخ می‌دهد.
اختلالات هورمونی و مشکلات پوستی
سه هورمون بر پوست شما در طول عادت ماهیانه تأثیر می گذارد: استروژن، پروژسترون و تستوسترون. این هورمون ها در طول عادت ماهیانه ی شما نوسان می کنند و نسبت تغییر آنها چیزی ست که باعث تغییر در ظاهر و احساس پوست شما می شود.
استروژن
استروژن هورمون غالب در نیمه اول عادت ماهیانه شماست. این هورمون ، تولید کلاژن، الاستین و اسید هیالورونیک را تحریک می کند و از اینرو بر یکپارچگی ساختاری و حفظ رطوبت پوست تأثیر می گذارد. زمانی که استروژن در نقطه ی اوج خود باشد، پوست شما ضخیم، مرطوب و بدون چین و چروک به نظر می رسد.
پروژسترون
در نیمه دوم عادت ماهیانه شما، پروژسترون افزایش می یابد. پروژسترون ، باعث تحریک تولید ماده ای به نام سِبوم می شود، و با افزایش آن، پوست شما متورم و منافذ آن فشرده می شوند. این فشرده سازی می تواند منجر به تجمع چربی و تجزیه هورمونی شود.
تستوسترون
تستوسترون در طول عادت ماهیانه شما ثابت می ماند و هنگامی که استروژن و پروژسترون در طول عادت ماهیانه افت پیدا می کنند، تستوسترون پیشرو می شود. تستوسترون ، همانند پروژسترون، غدد چربی را فعال می کند، و باعث تولید روغن بیشتری می شود. در نتیجه: سبوم (چربی ) بیش از حد و مسدود شدن منافذ پوست، در طول عادت ماهیانه شما ، هر دو منجر به ایجاد آکنه می شوند.
تغییر رنگ پوست، به ویژه پوست دور چشم
همان‌طور که خانم‌ها در دوران عادت ماهانه احساس بی‌حالی و خستگی می‌کنند، پوست هم دچار نوعی خستگی شده و کدر و رنگ‌پریده می‌شود. برای درمان می‌توانید از آرایش ملایم کمک بگیرید اما بهترین کار این است که نگاهی به نوع تغذیه خود در این دوره بیندازید و آن را اصلاح کنید تا پوستتان شاداب‌تر شود. برخی آنتی‌اکسیدان‌ها که در چای سبز، انگور، سیر، گردو و بادام، دانه قهوه یا لیمو موجود است بدن را از داخل پاکسازی می‌کند و پوست را جلا می‌دهد. اگر نسبت به قبل زیر چشمانتان کمی گود می‌شود و تیره‌تر به نظر می‌رسد، از کرم‌های ضدتیرگی دور چشم کمک بگیرید.
تیره‌تر شدن لک‌های پوستی
اگر خانمی لک نداشته باشد، عادت ماهانه سبب بروز لک نمی‌شود اما در مورد خانم‌هایی که لک پوستی یا ملاسما دارند، با آغاز عادت ماهانه شاهد پررنگ‌تر شدن لک‌ها هستیم. بعد از اتمام این دوره هم رنگ لک مثل قبل از عادت ماهانه می‌شود و نیازی به درمان جدا نیست. .
چگونه موها در طول چرخه قاعدگی تغییر می‌کنند
برای درک تغییرات مو و ارتباط آن به تغییرات هورمونی لازم است که آناتومی مو را بهتر بشناسیم. انواع مختلفی از مو در بدن رشد می‌کند که بافت، طول و تراکم متفاوتی دارند. بیشتر نواحی پوست بدن از مو پوشیده شده است و تنها پوست کف دست‌ها، کف پا و لب‌ها مو ندارد . مو از فولیکول مو رشد می‌کند. بخشی از مو که از پوست بیرون می‌آید شفت یا تار مو نامیده می‌شود. در کنار هر فولیکول مو یک غده چربی و یک عضله کوچک است. هنگام سرمای هوا و یا ترسیدن، این عضله کوچک منقبض شده و تار مو سیخ می‌شود. برخی از موها مانند موهای سر می‌توانند برای چند سال فعالانه رشد کنند، درحالی‌که موهای دیگر مانند موهای ابرو فقط چند ماه رشد کرده و بعد می‌ریزند.
عمر هر مو سه مرحله دارد: مرحله رشد مو یا آناژن، بخش پایانی رشد مو یا کاتاژن، فاز پایانی که در آن مو می‌میرد و می‌افتد یا فاز تلوژن. ریزش مو بخشی از چرخه طبیعی مو و یک فرآیند کاملا طبیعی است و حتی ریزش ۵۰ تا ۱۵۰ تار موی سر در هر روز طبیعی محسوب می‌شود.
پوست بدن و پوست سر شما در پاسخ به تغییرات هورمونی که در طول چرخه قاعدگی اتفاق می‌افتد تغییر می‌کنند. بعضی از افراد گزارش می‌کنند که در روزهای خونریزی ماهیانه موهای خوش‌حالتی ندارند. بسیاری از تغییراتی که در موی سر مشاهده می‌شود ناشی از تغییرات غدد چربی پوست سر هستند. چربی پوست و مو از حفره یکسانی خارج می‌شوند به همین دلیل مو و پوست اطراف آن پوشیده از چربی پوست هستند. همانگونه که توضیح دادیم، تولید چربی پوست وابسته به هورمون‌ها، مخصوصا آندروژن‌ها است. اغلب در دوران بلوغ تولید چربی پوست افزایش می‌یابد، به صورتی‌که بین ۱۵ تا ۳۵ سالگی بیشترین میزان چربی پوست ساخته و ترشح می‌شود. در یک مطالعه میزان چربی پوست سر در دوران پریود و ارزیابی فرد از خوش حالتی موها در آن روز بررسی شد. نتایج نشان داد که بین رضایت فرد از خوش‌حالتی مو و میزان چربی ترشح شده از پوست ارتباط معناداری وجود ندارد.
بیشتر به نظر می‌رسد که نارضایتی از کیفیت مو در دوران قاعدگی به تصور افراد از موی سالم بستگی دارد. بعضی از داروهای ضد بارداری هورمونی مانند کلمورادینون استات، یک پروژسترون سنتز شده که خاصیت ضد آندروژنی دارد، نیز ممکن است بر کیفیت مو تاثیر بگذارند. در یک مطالعه افرادی که این داروها مصرف می‌کردند، کاهش تولید چربی و افزایش رضایت از مو را گزارش کردند.
روش مراقبت از موها در طول پریود
از زمانی که دیواره رحم شما شروع به ریزش می کند، ممکن است احساس خستگی و بی حالی ناخوشایندی داشته باشید. در طول هفته پریود سطح استروژن پایین است و سطح مولکول های ضد التهابی مانند پروستاگلاندین در بالاترین میزان است. در طول این دوره ما احساس خستگی و بی حالی می کنیم و بدن ما به شدت حساس می شود. برخی خانم ها می گویند که موهایشان در این روزها تیره تر به نظر می رسد و برخی حتی می گویند که پوست سرشان حساس تر شده است. این را می تواند با افزایش پروستاگلاندین در سیستم گردش خون توضیح داد و همچنین احساس گرفتگی که در همه جا حس می شود، نه فقط زیر شکم.
در اولین روزهای عادت ماهانه، بهتر است با خودتان مهربان تر باشید. یک حمام گرم، چای های آرام کننده گرفتگی ها، حتی خوردن برخی خوراکی های مورد علاقه را امتحان کنید. استراحت زیادی داشته باشید. از آنجایی که پوست سر شما از حالت معمول چرب تر است، در صورت لزوم آن را با شامپو خشک تمیز نگه دارید.
اگر متوجه شدید که پوست سر شما حساس شده است، هر کاری که می تواند باعث ناراحتی شود، مثل رنگ کردن مو یا صاف کردن با مواد شیمیایی را به بعد موکول کنید. البته، دوره ماهانه در همه افراد متفاوت است. ممکن است پوست شما بیش از حد چرب بشود در حالی که دوستتان در طول دوره پوست خشکی داشته باشد. به هر صورت، مهم است که یک سبک زندگی متعادل داشته باشید و به بدن و موهای خود گوش دهید.
تاثیر قاعدگی بر ریزش مو
اگرچه بدن در دوران قاعدگی تغییرات هورمونی گسترده‌ای را تجربه می‌کند اما از آنجایی که مدت این تغییرات کوتاه است، تاثیر خاصی را در کاهش یا افزایش ریزش مو شاهد نخواهید بود. به طور کلی اگر از یک روتین مراقبت از مو مناسب و کارآمد بهره ببرید هیچ مشکلی نخواهید داشت.
تنها در برخی زنان که خونریزی شدیدتر و طولانی‌تری را در این دوران تجربه می‌کنند ممکن است افزایش شدت ریزش مو و نازک شدن تارهای مو مشاهده شود که البته موقتی بوده و با متعادل شدن مجدد هورمون‌ها، همه چیز به حالت نرمال باز خواهد گشت.
در دوره قبل از شروع قاعدگی برای مراقبت از پوست چه کاری باید انجام دهیم؟
در این دوره ممکن است حال خوبی نداشته باشید، اما بهترین راه مبارزه با آن ورزش است .قبل از قاعدگی، روزی 22 دقیقه ورزش همراه با مدیتیشن تاثیرات خارق العاده ای بر خلقیات دارد.
در رابطه با حفظ سلامتی پوست در این دوره از قاعدگی باید گفت که مراقبت از پوست در این دوره باید افزایش یابد. اگر پوست شما مستعد به آکنه و جوش است باید از لایه بردار، تونر، پاک کننده استفاده کنید.
این کار به بسته شدن منافذ باز پوست کمک می کند و ناخالصی های پوست را از بین می برد.
با شناخت هورمونهای بدن و مراقبت از پوست می توانید به حفظ سلامت پوست خود کمک زیادی بکنید.
نکاتی برای سلامتی و زیبایی پوست در دوران قاعدگی
- مصرف غذاهای پر نمک، اسنک‌ها و غذاهایی سرشار از نمک باعث احتباس آب زیر پوستی بیشتر و حس خشکی پوست می‌شود. از دستکاری صورت و جوش‌های سر سیاه، آکنه‌های سر سفید و یا هر نوع التهاب پوستی دیگری خودداری کنید.
- علائم سندروم پیش از قاعدگی شامل عصبی بودن، افزایش اشتها، احتباس آب زیر پوستی و در نهایت مشکلات پوستی می‌شود. این علائم معمولا در بخش‌هایی از چانه و اطراف بینی ظاهر شده و بهتر است از آرایش سنگین و غلیظ خودداری کنید.
- صورت خود را به صورت مداوم شستشو دهید.
- از محصولات مراقبت پوست با خاصیت بهبود آکنه استفاده کنید.
- غذاهای محرک مانند کافئین و شکر سفید را از برنامه غذایی خود حذف کنید.
- از مکمل‌های غذایی تقویت کننده پوست و مو استفاده نمایید.
- حتی المقدور از آرایش کردن پرهیز کنید، اما اگر مجبور هستید ترجیحا از آرایشی سبک با ظاهری طبیعی بهره ببرید.
مراقب پوستتان در این دوره باشید
توجه به این نکته ضروری است که نوع مراقبت و محصولاتی که پیش از عادت ماهانه و در حالت عادی مصرف می‌کردید، گاهی مناسب مصرف در دوران عادت ماهانه نیست. مثلا اگر در حالت عادی پوست خشک یا طبیعی دارید و از محصولات حاوی روغن استفاده می‌کنید تا پوستتان نرم شود و در دوران عادت ماهانه پوستتان چرب می‌شود، بهتر است آن را 2 بار در روز با محصولی ملایم بشویید و آبرسانی کنید. بهترین گزینه استفاده از تونرها و محصولات بدون چربی و حاوی ترکیبات ضدآکنه است تا دچار جوش‌های پوستی نشوید. نکته مهم دیگر حساس شدن پوست نسبت به عوامل خارجی در دوره عادت ماهانه است.
معمولا در این زمان پوست در مواجهه با آفتاب سرخ‌تر می‌شود و لازم است برای پیشگیری از آفتاب‌سوختگی از آن مراقبت بیشتری کنید. اگر پوست چربی دارید، از کرم‌های ضدآفتاب بدون چربی استفاده کنید. می‌توانید ضدآفتاب مایع با SPF 30 تهیه کنید یا کرم‌پودر با SPF 30 بزنید. بعد از اتمام عادت ماهانه می‌توانید از محصولاتی که به طور منظم استفاده می‌کردید، برحسب نوع پوست خود مصرف کنید.
نتیجه گیری
همان طور که می دانید سیکل قاعدگی بر خلق و خو، سطح انرژی و پوست و مو اثر می‌گذارد. احساس ناخوشی در دوره ی پریود امری عادی است که اغلب خانم ها آن را تجربه می کنند. به دلیل آنکه بدن یک خانم، هر ماه خود را برای بارداری آماده می کند، سطح هورمون های جنسی دائما در حال تغییرند.
به دلیل تغییرات فیزیکی و فیزیولوژیکی در سیکل قاعدگی، پوست و مو شما تغییر می کند و ممکن است خشک یا چرب تر شود. تغییرات پوست و مو در سیکل قاعدگی به دنبال نوسان هورمون های استروژن، پروژسترون و تستوسترون اتفاق می‌افتد. آگاهی در مورد چگونگی تغییرات پوست و مو در سیکل قاعدگی کمک می کند تا با انتخاب رژیم غذایی مناسب و مراقبت پوستی صحیح، بتوانید به راحتی با تغییرات این دوران کنار بیایید.
اکنون شما با تغییرات دوران قاعدگی آشنا شدید و راه های مراقبت از پوست و مو در این دوران را آموختید . چنانچه سوالی برایتان پیش آمده می توانید در بخش "تماس با ما" از دکتر مهناز شکروی بپرسید .
