آب مروارید یا کاتاراکت که در اثر کدر شدن عدسی چشم ایجاد می‌شود، مهم‌ترین عامل نابینایی در جهان است. بالا رفتن سن علت اصلی کاتاراکت است که متأسفانه نمی‌توانید روی آن تأثیر بگذارید یا جلوی وقوع آن را بگیرید. با این حال، راهکارهای زیادی وجود دارند که می‌توانید به کمک آنها احتمال ابتلا به این بیماری را کاهش داده و بینایی خود را حفظ کنید. در مقاله‌ی امروز از دکتر مهناز شکروی در مورد آب مروارید، علائمی که ایجاد می‌کند و راه‌های پیشگیری از آن صحبت خواهیم کرد. ما را تا انتهای این مطلب همراهی کنید.
کاتاراکت یا آب مروارید چیست؟
کاتاراکت یا آب مروارید عارضه ای پیش رونده و بدون درد است که طی آن لنز داخل چشم انسان دچار کدورت شده و با انسداد مسیر ورود نور به چشم منجر به بروز تاری و اختلال در دید می‌شود. کاتاراکت یا آب مروارید عارضه ای پیش رونده و بدون درد است که طی آن لنز داخل چشم انسان دچار کدورت شده و با انسداد مسیر ورود نور به چشم منجر به بروز تاری و اختلال در دید می‌شود. در صورت عدم رسیدگی به این بیماری، آب مروارید می‌تواند منجر به بروز نابینایی شود.
این عارضه معمولاً در اثر کهولت سن ایجاد می‌شود اما بروز آن در سنین جوانی نیز دیده شده است . عواملی مانند استعمال دخانیات، ابتلا به بیماری دیابت، مصرف بیش از حد الکل و یا صدمات چشمی از دیگر مواردی است که در کنار کهولت سن می‌تواند منجر به ابتلا به آب مروارید شود.
آب مروارید چه تاثیری بر بینایی شما دارد؟
در یک چشم طبیعی و سالم، نور از عدسی چشمی، بدون هیچ مانعی عبور می‌کند. بعد از عبور نور، عدسیِ چشم، رشته‌های نور را روی شبکیه متمرکز کرده و شبکیه نیز تصویر ایجاد شده را به صورت پیامی تصویری به اعصاب مربوطه در مغز مخابره می‌کند.
اگر در اثر آب مروارید عدسی طبیعی چشم دچار کدورت شده باشد، این تصویر وضوح خود را از دست خواهد داد. سایر بیماری‌های چشمی از قبیل نزدیک بینی هم می‌تواند منجر به چنین نوعی از تاری دید شود، اما علائم آب مروارید به طرقی متمایز از سایر بیماری‌هایی است که می‌توانند در دید طبیعی اختلال ایجاد کنند.
علائم آب مروارید
شایع‌ترین علائم عبارتند از:
- دید تار، مه‌آلود و ابری
- تغییر در مشاهده رنگ‌ها
- نزدیک بینی
- کاهش دید در شب
- تغییر شماره عینک
- دوبینی در چشم آسیب‌دیده
- احساس نیاز نور بیشتر برای مطالعه
- احساس تابش خیره کننده در اطراف نور
برخی افراد علائم اب مروارید آب سیاه را یکی می‌دانند. در صورتی که آب سیاه یا گلوکوم یکی‌دیگر از بیماری شایع چشمی است که باعث کاهش دید محیطی می‌شود. بدین معنی که شما تصاویر خارج از حوزه دید خود را به خوبی مشاهده نمی‌کنید.
جراحی آب مروارید
جراحی آب مروارید درصورتی لازم است که افت بینایی مربوطه با عینک یا لنز تصحیح نشود. جراحی آب مروارید شامل حذف عدسی طبیعی کدر و جایگزینی آن با عدسی مصنوعی است. این عمل معمولاً به‌صورت سرپایی انجام می‌شود و بسیار امن و موثر است. برای افرادی که جراحی هردو چشم آنها لازم است، معمولاً جراحی هربار روی یکی از چشم‌های آنها انجام می‌شود.
انواع جراحی آب مروارید
رایج ترین نوع جراحی آب مروارید به عنوان نرم کردن عدسی چشم (فاکو) شناخته می‌شود. دراین روند، پزشک شکاف کوچکی در چشم ایجاد می‌کند و عدسی را با استفاده از امواج فراصوت می‌کند. سپس عدسی بیرون آورده شده و با عدسی داخل‌چشمی (IOL) جایگزین می‌شود.
نوع دیگری از جراحی آب مروارید، جراحی خارج کپسولی آب مروارید نام دارد. این روند برشی بزرگتر و حذف عدسی کدر به‌صورت یک‌تکه را دربردارد. دربیشتر موارد، جایگذاری IOL نیاز به عینک یا لنز ضخیم را ازبین می‌برد.
زمان مناسب برای عمل آب مروارید
جراحی آب مروارید باید زمانی انجام شود که کاتاراکت باعث کاهش دید و اختلال در انجام فعالیت های روزانه شده باشد. این باور عمومی که آب مروارید باید «برسد» تا فرد تحت عمل جراحی قرار گیرد و یا باور دیگری که می گوید «کاتاراکت به محض تشخیص باید جراحی شود» هیچ کدام صحیح نیست. لزوم انجام جراحی آب مروارید تنها توسط چشم پزشک و بر اساس شرایط بیمار تشخیص داده می شود.
در واقع بیمار دارای آب مروارید (کاتاراکت) باید به پزشک بگوید آیا از عهده کارهای روزانه خود به خوبی بر می آید یا نه؟ آیا هنوز می تواند با احساس امنیت رانندگی کند؟ یا به راحتی قادر به مطالعه و تماشای تلویزیون است؟ آیا دید او اجازه می دهد فعالیت‌‌هایی مانند آشپزی، خرید، باغبانی و یا مصرف داروهای خود را بدون مشکل انجام دهد؟ در مجموع با معاینه دقیق و بررسی مواردی که ذکر شد چشم پزشک زمان مناسب عمل آب مروارید را تعیین می کند.
پیشگیری از آب مروارید امکان پذیر است؟
مطالعات نشان‌می‌دهد که هیچ روش اثبات شده‌ای برای پیشگیری از آب مروارید یا کاهش پیشرفت آن وجود ندارد، با‌این‌حال پزشکان راهکارهای زیر را توصیه می‌کنند:
- معاینه‌ی منظم چشم‌ها: می‌تواند درتشخیص آب مروارید و دیگر مشکلات چشم در مراحل اولیه کمک‌کننده باشد. از آنجایی که آب مروارید و سایر بیماری‌های چشم مانند بیماری گلوکوم در افراد مسن شایع‌تر است، باید به‌طور منظم به دکتر چشم پزشک مراجعه‌کنید. همچنین اگر سابقه‌ی خانوادگی بیماری‌های چشم دارید، بهتر است مرتبا به چشم پزشک مراجعه‌کنید.
- ترک سیگار: از پزشک خود در مورد چگونگی ترک سیگار کمک‌بگیرید.
- درمان سایر بیماری‌ها: اگر دچار دیابت و بیماری‌هایی دیگری هستید که خطر ابتلا به کاتاراکت را افزایش می‌دهد، آنها را درمان یا کنترل کنید.
- انتخاب رژیم غذایی مناسب: اضافه‌کردن مقدار زیادی میوه و سبزیجات رنگی به رژیم غذایی می‌تواند ویتامین‌ها و مواد مغذی مفیدی را به بدن برساند. همچنین میوه‌ها و سبزیجات دارای آنتی‌اکسیدان‌های فراوان بوده و به حفظ سلامت چشم‌ها کمک‌می‌کنند. مطالعات نشان‌داده که مصرف آنتی‌اکسیدان به شکل قرص، می‌تواند برای پیشگیری از آب مروارید موثر باشد. مصرف ویتامین‌های E, C نیز در پیشگیری از آب مروارید موثرند.
- استفاده از عینک آفتابی مناسب: اشعه‌ی ماوراء‌بنفش خورشید می‌تواند در پیشروی آب مروارید کمک‌کننده باشد. استفاده از عینک آفتابی مناسب می‌تواند مانع رسیدن اشعه ماوراء‌بنفش به چشم‌ها شود.
- کاهش مصرف الکل: مصرف بیش‌از‌حد الکل می‌تواند خطر ابتلا به آن را افزایش دهد.
