نوروپاتی درواقع بیماری است که در اثر آسیب به اعصاب محیطی ایجاد می شود. در این زمان نورون ها (سلول های عصبی) تخریب شده یا آسیب دیده اند ، در نتیجه آن، اختلال در سیگنالینگ پیام عصبی از مغز یا نخاع به اندام ها ( یا برعکس) به وجود می آید که از دلایل اصلی می توان به دیابت اشاره کرد.در ادامه این مطلب با دکتر مهناز شکروی همراه باشید.
نوروپاتی دیابتی چیست؟
در ابتدا برای تشخیص این بیماری بایدآن را شناخت. نوروپاتی یک عارضه شایع در بیماری دیابت است که طی آن اعصاب محیطی بدن دچار اختلال در عملکرد و انتقال دو طرفه پیام‌های عصبی بین مغز با نخاع و اندام‌های مختلف بدن از راه اعصاب محیطی می‌شود. رشته‌های عصبی در دیابت می‌تواند، کل اعضا و قسمتی از بدن یا نقطه خاصی از عصب را درگیر کرده و موجب به وجود آمدن مشکلاتی مانند کاهش حس درد در دست‌ها، پاها و ساق پا، مشکلات گوارشی، قلبی، اختلال عملکرد جنسی، عفونت مثانه و حتی ضعف و تحلیل عضلات شود.
چه زمانی به نوروپاتی دیابتی مبتلا می‌شویم؟
افراد مبتلا به دیابت در هر زمانی ممکن است به نوروپاتی دچار شوند اما هر قدر مدت زمان ابتلا به دیابت بیشتر باشد احتمال ابتلا به نوروپاتی افزایش خواهد یافت. علامت‌های آشکار نوروپاتی معمولاً حدود ۱۰ سال پس از تشخیص دیابت به وجود می‌آیند و آمارها نشان می‌دهند که حدود ۵۰ درصد از بیماران دیابتی به نوروپاتی مبتلا هستند. نوروپاتی دیابتی در افراد سیگاری بالای ۴۰ سال و کسانی که در کنترل قند خون خود دچار مشکل بوده‌اند، بیشتر رخ می‌دهد.
علائم نوروپاتی دیابتی
شایع‌ترین نشانه‌ها و علائم نوروپاتی دیابتی عبارت‌اند از:
- کرختی و بی‌حسی
- سوزن‌سوزن شدن
- احساس سوزش
- درد
- کرمپ و گرفتگی عضلانی
- ضعف
نشانه‌ها معمولا از پاها یا دست‌ها شروع می‌شوند و بعدها ممکن است به ساق، ران و بازوها سرایت پیدا کنند. از دیگر علائم نوروپاتی دیابتی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- درد و ناراحتی در بازوها و پاها به خصوص شب‌ها
- عدم احساس درد، سوزش زخم یا بریدگی
- اختلال خواب
- نفخ و مشکلات گوارشی
- عدم تحمل گرما
-اسهال
- مشکلات ادراری (دفع آب)
- فشار خون پایین در حالت ایستاده
- اختلال جنسی
- ناتوانی در تشخیص زمان پایین بودن قند (هیپوگلیسمی).
در صورت مشاهده این علائم و احتمال ابتلا به دیابت یا نوروپاتی دیابتی بلافاصله به دکتر غدد و یا دکتر مغز و اعصاب مراجعه کنید.
انواع نوروپاتی دیابتی
این بیماری انواع مختلفی دارد که شامل این موارد می‌شوند:
۱. پریفرال نوروپاتی دیابتی یا نوروپاتی محیطی
پریفرال نوروپاتی دیابتی یا همان نوروپاتی دیابتی محیطی متداول‌ترین نوع نوروپاتی است که در آن اعصاب پیرامونی مغز و نخاع آسیب می‌بینند. پریفرال نوروپاتی دیابتی مشخصا روی عصب پاها و دست‌ها اثر گذاشته و می‌تواند شامل نوروپاتی حرکتی، نوروپاتی حسی یا هر دو باشد. عصب پاها در بیماران دیابتی باید در دوره‌های چکاپ سالانه منظم معاینه شود.
به آسیب عصبی که عمدتا روی پاها و گاهی دست و بازوها تاثیر گذاشته، نوروپاتی محیطی می‌گویند.
۲. نوروپاتی اتونومیک یا خودمختار
در این نوع، اعصاب کنترل‌کننده اندام‌های داخلی آسیب می‌بینند. به علاوه اینکه نوروپاتی اتونومیک باعث ایجاد مشکلاتی برای ضربان قلب، فشار خون، سیستم گوارش، مثانه، اندام جنسی، غدد عرق، چشم‌ها و توانایی درک شرایط هیپوگلیسمی می‌شود.
۳. نوروپاتی کانونی (فوکال)
در این نوع بیماری معمولا تک عصب‌ها بیشتر در اعصاب دست، سر، ساق و پاها آسیب می‌بینند.
۴. نوروپاتی پروگزیمال
نوع نادری از آسیب عصبی است که باعث ناتوانی عصب‌های لگن، ران و باسن می‌شود. این نوع نوروپاتی دیابتی معمولا یک سمت بدن را درگیر کرده و به ندرت به سمت دیگر سرایت پیدا می‌کند. نوروپاتی پروگزیمال اغلب باعث درد شدید و احتمال کاهش وزن زیاد می‌شود.
نتیجه گیری
نوروپاتی دیابتی می‌تواند علائم خفیف مانند گزگز و سوزش و درد در دست و پا تا علائم شدید مانند بی حسی کامل اندامها و اختلال در عملکرد روده و ناتوانی جنسی ایجاد نماید، عدم توجه به سطح قند خون و بررسی‌ها منظم توسط پزشک می‌تواند منجر به ایجاد عوارض خطرناکی مانند زخم پای دیابتی شود بنابراین توصیه می‌شود در صورتی که دچار بیماری دیابت هستید تمام داروهای تجویز شده را طبق دستورالعمل مصرف نموده و به صورت روزانه قند خون و فشار خون را کنترل نمائید همچنین آزمایش‌های دوره‌ای برای بررسی سطوح چربی داشته باشید.
