بسیاری از افراد با التهاب گلو درگیرند. فارنژیت به دلایل مختلفی مثل حساسیت، عفونت باکتریایی و ویروسی بروز پیدا می‌کند. با شناسایی این موارد و برخورد صحیح با هر یک از آن‌ها می‌توان التهاب گلو را تسکین داد و حتی در بسیاری از موارد آن را درمان کرد. در ادامه این مطلب از دکتر مهناز شکروی به علائم و نشانه‌های این بیماری و راه‌های درمان آن اشاره خواهیم کرد.
التهاب گلو یا فارنژیت چیست؟
فارنژیت التهاب غشاهای مخاطی است که پشت گلو یا حلق را درگیر می کند و منجر به گلو درد می شود. بنابراین، فارنژیت یک علامت است، نه یک وضعیت. این علامت معمولا توسط عفونت های ویروسی یا باکتریایی مانند سرماخوردگی و آنفولانزا در گلو ایجاد می شود.
التهاب گلو یک وضعیت مشترک است و به ندرت علت نگرانی است. فارنژیت ویروسی اغلب در یک هفته یا کمی بیشتر خود را پاک می کند. با این حال، دانستن علت می تواند به افراد کمک کند تا گزینه های درمان خود را بهتر انتخاب کنند.
علائم بیماری فارنژیت چیست؟
علائم اصلی فارنژیت شامل خشکی، خارش و گلو درد است. سایر علائم وابسته به نوع عفونت، مانند علائم سرماخوردگی یا آنفلوانزا، ظاهر می‌شوند.
نشانه‌ها و علائم فارنژیت ویروسی عبارتند از:
- سرفه
- سردرد
- گلو درد
- تب و لرز
- بدن درد
- عطسه
- آبریزش بینی
- احتقان یا گرفتگی بینی
- تورم غدد لنفاوی
- خستگی
- زخم‌های دهان
فارنژیت مرتبط با مونونوکلئوز می‌تواند دارای علائم زیر باشد:
- درد شکمی، به ویژه در سمت بالا و چپ تنه
- خستگی بسیار زیاد
- کاهش اشتها
- تورم غدد لنفاوی
- ضایعات دانه مانند پوستی
نشانه‌های فارنژیت باکتریایی شامل موارد زیر است:
- تب و لرز
- درد شدید در زمان بلعیدن
- دردناک و متورم شدن غدد لنفاوی گردن
- ضایعات سفید یا چرکی قابل مشاهده در پشت گلو
- لوزه‌های متورم و قرمز
- سردرد
- درد شکمی
- خستگی
- حالت تهوع
- استفراغ
- ضایعات دانه مانند قرمز رنگ که به عنوان مخملک شناخته می‌شوند
- احساس طعم عجیب در دهان
علت فارنژیت چیست؟
۱. عفونت‌های ویروسی
گلودرد اغلب ناشی از عفونت ویروسی است. نمونه‌های شایع این عفونت‌ها عبارت‌اند از:
سرخک؛
آبله مرغان؛
بیماری کروپ یا خروسک؛
بیماری دست، پا و دهان (HFMD)؛
مونونوکلئوز.
مدت‌زمان بیماری فارنژیت بسته به نوع ویروس متفاوت است و معمولا بعد از ۷ تا ۱۰ روز بهبودی حاصل می‌شود. در برخی موارد ممکن است ازبین‌رفتن کامل علائم طولانی‌تر شود و حتی چند ماه ادامه یابد، مثل موارد ابتلا به مونونوکلئوز عفونی.
** آنتی‌بیوتیک‌ها هیچ اثری روی ویروس‌ها ندارند و درمان فارنژیت ویروسی فقط متمرکز بر تسکین علائم است. بنابراین از مصرف بی‌رویه آنتی‌بیوتیک خودداری کنید، چراکه باعث مقاومت‌های آنتی‌بیوتیکی و عوارض متعدد دیگر می‌شود.
2. عفونت‌های باکتریایی
احتمال اینکه فارنژیت به‌علت عفونت باکتریایی رخ بدهد کمتر است. شایع‌ترین گلودرد باکتریایی، گلودرد ناشی از گروهی از باکتری‌ها به‌نام استرپتوکوک گروه A است. علائم این نوع از فارنژیت تب، قرمزی گلو و تورم لوزه‌هاست. علل کمتر شایع گلودرد باکتریایی عبارت‌اند از:
کلامیدیا؛
سوزاک؛
کورینه باکتریوم.
** برخلاف عفونت‌های ویروسی، فارنژیت باکتریایی نیاز به درمان آنتی‌بیوتیکی دارد.
3. تونسیلیت (التهاب لوزه‌ها)
در ۲ سمت پشت گلو، ۲ توده کوچک بافت نرم وجود دارد که لوزه‌ها هستند. التهاب لوزه‌ها وقتی رخ می‌دهد که لوزه‌ها با گیرانداختن باکتری‌ها و ویروس‌ها درون خود، عفونی شوند. تونسیلیت می‌تواند منجر به التهاب گلو و در نتیجه فارنژیت شود.
4. ریفلاکس اسید معده به مری (GERD)
اکثر افراد این بیماری را به‌نام سوزش سر‌دل می‌شناسند. ریفلاکس معده زمانی رخ می‌دهد که اسید معده به مری برگردد. اگر ریفلاکس اسید شدید شود و از مری عبور کند، می‌تواند وارد گلو و حنجره و سبب گرفتگی صدا یا گلودرد شود.
5. آلرژی
قرارگرفتن در معرض مواد حساسیت‌زا (آلرژن‌ها) مثل گرده گل، کنه‌های موجود در گردوغبار و حیوانات خانگی باعث گرفتگی و احتقان بینی و سینوس‌ها می‌شود. این احتقان و پرشدن سینوس‌ها باعث ترشح پشت حلق می‌شود که عامل اصلی گلودرد ناشی از آلرژی است. تحریک گلو و درد خارش‌دار از علائم آلرژی هستند.
6. استفاده بیش از حد از گلو یا از مواد تحریک‌کننده گلو
فریاد و جیغ‌زدن، آوازخواندن غیراصولی، مصرف غذاهای تند و مایعات داغ و سیگارکشیدن می‌توانند گلو را تحریک کنند.
درمان خانگی فارنژیت
به شما پیشنهاد می دهیم در ابتدا برای درمان فارنژیت از داروهای گیاهی و راه های خانگی استفاده کنید.
-آب و مایعات زیاد بنوشید.
-خوردن سوپ سبزی جات، بهتر است که سبزی ها زیاد پخته نشوند تا خاصیت و آب خود را حفظ کنند
-مرطوب نگه داشتن هوای اتاق به کمک دستگاه بخور سرد
-گرفتن دوش اب گرم به رفع گرفتگی بینی و شل شدن عضلات کمک می کند
-خوردن عسل و آبلیمو، ترکیب عسل و آبلیمو در درمان فارنژیت بسیار موثر است زیرا مخاط گلو را نرم می کند و سیستم دفاعی بدن را نیز بهبود می بخشد.
-خوردن آب گوشت گرم گوسفندی
-غرغره کردن آب و نمک چندین باردر طی روز
-استراحت کامل در منزل و بیرون نرفتن از خانه
-دم کرده آویشن به دلیل طبع گرمی که دارد در درمان فارنژیت بسیار موثر است
-خوردن سرکه سیب به دلیلی اینکه ضد ویروس و باکتری است در درمان فارنژیت موثر است
-زنجبیل ضد التهاب است و ورم و گلودرد را کاهش می دهد آن را با آب جوش،عسل و آبلیمو ترکیب کنید و در طی روز بنوشید
درمان دارویی فارنژیت
روش درمان باتوجه‌به علت ایجاد التهاب گلو مشخص می‌شود. اگر فارنژیت ویروسی باشد، معمولا با مسکن‌ها و مصرف مایعات زیاد می‌توان آن را درمان کرد. فارنژیت باکتریایی با آنتی‌بیوتیک‌ها درمان می‌شود. فارنژیت قارچی را می‌توان با داروهای ضدقارچ کنترل کرد و علائم آن را از بین برد.
در برخی موارد، درمان دارویی برای بیماری فارنژیت ضروری است، به خصوص اگر عامل آن عفونت باکتریایی باشد و در چنین مواردی پزشک آنتی‌بیوتیک تجویز می‌کند و آموکسی سیلین و پنی سیلین معمولا از داروهای تجویز شده برای گلودرد استرپی است و باید دوره کامل مصرف آنتی بیوتیک را جهت پیشگیری از بازگشت عفونت و یا بدتر شدن بیماری طی کنید که یک دوره کامل معمولا ۷ تا ۱۰ روز طول می‌کشد.
زمان بروز عارضه‌ای مانند گلودرد استرپتوکوکی باید سریعا درمان با آنتی‌بیوتیک آغاز شود. زیرا گاهی عدم‌درمان می‌تواند مشکلات کلیوی و تب روماتیسمی ایجاد کند. در این صورت به دریچه‌ها قلب آسیب می‌رسد.
راه های پیشگیری از بیماری فارنژیت
برای پیشگیری از مبتلا شدن به فارنژیت دست های خود را مرتب با آب وصابون بشورید
از مصرف دخانیات و در معرض قرار گرفتن دود آن خودداری کنید
از لیوان،قاشق و بشقاب به صورت مشترک استفاده نکنید
اگر به آب و صابون دسترسی ندارید از مواد ضد عفونی کننده دست استفاده کنید
به هنگام عطسه کردن جلوی دهان و بینی خود را با یک دستمال بگیرید و دستمال را بعد از آن در سطل زباله بندازید.
جمع‌بندی
گلودرد و فارنژیت از بیماری‌های شایع‌اند، به‌خصوص در فصول سرد، که اغلب بدون نیاز به درمان دارویی خودبه‌خود ظرف ۷ تا ۱۰ روز بهبود می‌یابند. مرگ‌ومیر ناشی از این بیماری بسیار نادر است، اما در کمتر از ۱درصد بیماران می‌تواند عوارضی مثل انسداد مسیر تنفسی فوقانی و پنومونی (عفونت ریه) داشته باشد. بنابراین در صورت رعایت اصول بهداشتی و استراحت کافی در دوره بیماری، در اکثر موارد مشکل سلامتی جدی رخ نخواهد داد.
