رگهای واریسی، رگهای متورمی هستند که در زیر پوست قرار گرفته‌اند و می‌توان آنها را دید و حس کرد.واریس پا حداقل یک نفر از هر چهار نفر را مبتلا می‌کند و در زنان بیشتر شایع است و با افزایش سن نیز احتمال ابتلا به آن بیشتر می‌گردد. رگهای واریسی در همه اندامها از جمله دست، شکم، ناحیه تناسلی، صورت و حتی دستگاه گوارشی (مری) ممکن است ایجاد شوند ولی چون فشار وریدی در پاها بیشتر است واریس پا شایع‌تر از سایر نقاط بدن است.
در این مقاله از دکتر مهناز شکروی بطور کامل به معرفی بیماری واریس، همچنین دلایل ابتلا به واریس ، روش های پیشگیری ، تشخیص و درمان بیماری واریس را بطور کامل توضیح خواهیم داد.
واریس چیست؟
در بدن انسان رگ های وریدی وظیفه بازگرداندن خون بدون اکسیژن (خون تیره رنگ) را از اندامها به قلب عهده دار هستند. در دیواره داخلی وریدها دریچه های یک طرفه به نام دریچه لانه کبوتری وجود دارد که در حالت طبیعی خون را فقط در جهت قلب هدایت می کنند و عملکرد اصلی آنها پیشگیرى از بازگشت خون به سمت پاهاست. اگر دیواره ورید ها خاصیت ارتجاعی خود را ازدست بدهد و این دریچه ها کار خود را به خوبى انجام ندهند، خون به عقب بازمی گردد و در وریدها تجمع می یابد و در نهایت سبب تورم آنها مى شود. واريس هنگامی رخ می‌دهد که این دریچه‌ها دچار نارسایی شده باشند.
به طور کلی واریس یک بیماری کم‌خطر است ولی در صورت عدم رعایت برخی نکات و مراجعه دیرهنگام به پزشک می‌تواند به یک بیماری خطرناک تبدیل شود. رگهای واریسی شکل و شمایل عجیبی ندارند و در ابتدای بیماری شبیه به یک خونمردگی خفیف در زیر پوست هستند؛ اما اگر بیماری پیشرفت کند و بدون رسیدگی به حال خود رها شود، احتمال خونریزی رگ‌ها بسیار بالا می‌رود و ممکن است منجر به سکته قلبی یا مغزی هم بشود.
عروق واریس معمولا به رنگ آبی در سطح پوست خودنمایی می‌کنند و حالت پیچیده‌ای دارند و عموما برجسته‌تر از سایر رگ‌ها هستند؛ این عروق معمولا در همان ابتدای بیماری مشخص هستند پس تشخیص آنها کار سختی نخواهد بود.
احتمال ابتلا به واریس قبل از سن ۲۵ سالگی بسیار کمتر است؛ ولی هرچه سن بالاتر می‌رود این امکان زیادتر میشود. این بیماری همچنین می‌تواند به صورت ژنتیکی نیز به افراد منتقل شود؛ پس کسانی که در خانواده خود شخصی را دارند که به واریس مبتلا است باید کمی بیشتر مراقب باشند.
علت واریسی شدن برخی از رگ‌ها چیست؟
علت بروز بیماری واریس را باید در اختلالات خون رسایی و نارسایی عروق جستجو کرد. رگ‌هایی که دچار واریس می‌شوند اکثرا برجسته‌تر از رگهای عادی هستند و یک حالت پیچیدگی یا عنکبوتی در آنها دیده میشود. علت برجستگی و تغییر رنگ در این عروق، افزایش فشار در عروق پا است. در واقع اگر گردش خون به خوبی در بدن انجام نشود و خون کافی به رگهای کوچک‌تر نرسد، فشار رگ‌ها زیاد میشود و نشانه‌های واریس کم‌کم خود را نشان می‌دهند.
در داخل رگهای پا سوپاپی قرار دارد که در زمان برگشت خون از پا به سمت قلب مسیر عروق را می‌بندد تا جاذبه زمین موجب برگشت خون در رگ‌ها نشود. بالا رفتن فشار رگ‌ها یا بعضی مشکلات ژنتیکی باعث میشود که این سوپاپ‌ها دچار اشکال شوند و نتوانند کار خود را به درستی انجام دهند. همین عامل منجر به تجمع خون در بعضی رگ‌ها خواهد شد که خود را به صورت تورم و تغییر رنگ رگ‌ها نشان می‌دهد. اگر اشکال به وجود آمده در عملکرد سوپاپ‌ها به موقع درمان نشود ممکن است در طولانی مدت خونرسانی به سایر اعضای حیاتی بدن را نیز با مشکلاتی مواجه کند و منجر به بروز بیماری واریس پیشرفته شود.
علل واریس
برخی از دلایل احتمالی واریس شامل موارد زیر است:
• بارداری
• یائسگی
• سن بالای ۵۰ سال
• ایستادن طولانی مدت
• چاقی
• سابقه خانوادگی واریس
درمان واریس
در بسیاری از افراد، عروق واریسی سبب ایجاد درد و ناراحتی می شود و بروز مشکلات زیادی می گردد. با پیشرفت علم و روش های درمانی واریس، جای هیچ گونه نگرانی نمی باشد و از روش های مختلفی می توان تحت نظر پزشک، به درمان واریس پرداخت.
از جمله روش های درمان واریس عبارتند از :
درمان واریس با رادیوفرکانسی
درمان اندوونوس، روش درمانی با حالت تهاجمی کم و از طریق هدایت تصویری برای رگهای واریسی انجام میشود. در این روش از رادیو فرکانسی یا انرژی لیزر استفاده میشود تا رگهای واریسی از داخل درمان شوند.
روش رادیو فرکانسی، برای رگهای واریسی حالت تهاجمی کمتری دارد. این روش، از انرژی رادیو فرکانسی (به جای انرژی لیزر) استفاده می کند تا دیوار داخلی رگ را گرم کند و آن را از بین ببرد. این روش معمولا رگ واریسی را در پا می‌بندد.
درمان واریس با اسکلروتراپی
اسکلروتراپی، روش درمانی ایمن و مفید برای بهبود وضعیت رگ های عنکبوتی و برای رفع و درمان رگ های واریسی است.
در این روش، با تزریق محلولی به رگ سبب از بین رفتن آن و درمان رگ های واریسی پر پیچ و خم و با عود مکرر می شود. انجام این روش به صورت سرپایی بوده و انجام آن بسیار ساده تر و کم هزینه تر از جراحی واریس است.
پزشک متخصص، دارو را به عروق خونی یا عروق لنفاوی تزریق می‌کند و سبب کوچک شدن آن ها میشود.
برای اکثر بیماران، درد ناشی از تزریق قابل تحمل است و نیازی به بی حسی نیست. زمان تزریق، احساس کمی سوزش طبیعی است. پس از تزریق، به سرعت بانداژ رگ انجام می شود که باعث می شود کبودی و سایر عوارض به حداقل برسد. این تکنیک، معمولاً به عنوان یک روش درمانی موثر برای رگ های واریسی کوچک مورد استفاده قرار می‌گیرد.
جراحی
یکی دیگر از کارهایی که پزشکان برای درمان واریس پیشرفته انجام می‌دهند، عمل جراحی است. در این نوع عمل پزشک با تشخیص رگ واریسی در پاها اقدام به برداشتن رگ می‌کند؛ در طول عمل واریس پاها بیمار باید به طور کامل بی‌هوش باشد.
اسکلروتراپی با فوم
این روش یعنی تزریق کردن مایع شیمیایی در کف پا برای بستن رگهای بزرگ است؛ این مایع حالتی فوم مانند دارد و می‌تواند جریان خون را بهبود دهد.
لیزر عروق
در این روش پزشک رگهای واریس را با اشعه لیزر مسدود می‌کند. گاهی برای مسدود کردن رگ‌ها از امواج رادیویی هم استفاده میشود.
پیاده کردن هرکدام از روش‌های درمانی بالا باید به تشخیص پزشک انجام شود.
راه‌های پیشگیری از واریس
کاهش وزن
افراد چاق یا کسانی که اضافه وزن دارند، باید در اولین فرصت نسبت به کم کردن وزن خود اقدام کنند. کم کردن وزن در افرادی که مجبورند برای مدت طولانی بایستند ضروری است و باعث جلوگیری از بروز بسیاری از بیماری‌ها میشود.
ورزش کردن
ورزش کردن باعث گردش بهتر خون در بدن میشود؛ در نتیجه ورزش و بهبود جریان خون از پاها به سمت قلب امکان به وجود آمدن واریس در اشخاص بسیار کم میشود.
استفاده از جوراب مخصوص
افرادی که دارای زمینه ژنتیکی واریس هستند و مجبورند که طولانی مدت روی پا بایستند، برای جلوگیری از بروز واریس باید از جوراب واریس استفاده کنند. جوراب واریس به دلیل بافت فشرده‌ای که دارد می‌تواند به گردش خون بهتر در بدن در پاها کمک کند و مانع از به وجود آمدن تورم در پاها شود.
تغییر در سبک زندگی
در حال حاضر درمان قطعی برای واریس وجود ندارد و بیشتر توصیه‌های پزشکان در جهت کنترل و کم کردن عوارض واریس است. اکثر پزشکان متفق‌القول هستند که افراد نباید برای مدت طولانی به صورت مداوم روی پاهای خود بایستند؛ زیرا ایستادن زیاد بر روی پاها فشار مضاعفی به آنها وارد می‌کند که باعث اختلال در گردش میشود. در واقع جاذبه زمین و فشار وارده مانع از گردش خون در پا میشود و همین امر ایجاد واریس در پاها را قوت می‌بخشد.
معمولا عوارض ناشی از ایستادن‌های طولانی مدت در افرادی که چاق هستند یا اضافه وزن دارند بیشتر خواهد بود. به همین دلیل توصیه میشود که این افراد در اسرع وقت و با روش کاملا اصولی نسبت به کاهش وزن اقدام کنند. این کار با رژیم غذایی صحیح و ورزش کردن کاملا عملی خواهد بود.
استراحت دادن پاها
افرادی که به واسطه شغل خود برای مدتی طولانی روی پا هستند و یک واریس خفیف هم دارند باید حداقل یک بار در روز در جایی به حالت خوابیده قرار بگیرند و پاهای خود را به دیوار تکیه بدهند. با انجام این کار خون‌های راکد در پاها به جریان می‌افتد و مانع از ایجاد یا پیشرفت واریس میشود.
جمع‌بندی
رگهای واریسی رگهای بزرگ و متورم‌شده‌ای هستند که نادیده گرفتن آنها می‌تواند خطرات بیشتری را برای فرد به همراه داشته باشد. اگر رگهای واریسی شما باعث درد، پوست تجریک‌پذیر و اختلالات خواب شود حتما به پزشک مراجعه کنید تا پزشک درمان مناسب را برای شما آغاز کند.
ازجمله اقداماتی که برای درمان رگهای متورم واریسی استفاده میشود می‌توان به کاهش وزن، تاستفاده از جوراب‌های واریس، درمان یبوست و اصلاح عادات روزانه مانند نشستن اشاره کرد.شما می‌توانید سوالات خود را در باره رگهای واریسی در قسمت تماس با ما ثبت کنید تا دکتر مهناز شکروی به سوالات شما پاسخ دهد.
