غدد لنفاوی (Lymph Nodes) بخش اساسی سیستم ایمنی بدن بوده و نقشی حیاتی برای بدن دارند.
صدها غده لنفاوی در بدن وجود دارد که به صورت خوشه ای در اطراف بدن و به ویژه نواحی گردن، زیر بغل، کشاله ران و پشت گوش وجود دارند.
غدد لنفاوی گره هایی کوچک و لوبیایی شکل هستند که بواسطه عملکرد خود، مایعات لنفاوی را تصفیه کرده و در نتیجه موجب از بین بردن میکروب ها و دفع مواد زائد می شوند.
عملکرد آنها بدین ترتیب است که سلول ها و بافت های بدن مواد زائد را در مایعات لنفاوی دفع کرده، سپس غدد لنفاوی آن را تصفیه می کنند. طی این فرآیند باکتری ها و ویروس های آسیب زننده به بدن از بین می روند.
آنها به دلیل عملکرد خود در تماس با سموم قرار دارند که این امر بعضا سبب تورم آنها خواهد شد.
اگرچه تورم غدد لنفاوی شایع است اما ممکن است گاهی اوقات نشان دهنده سرطان غدد لنفاوی یا لنفوم باشد.
در این مقاله از وبسایت دکتر مهناز شکروی به بررسی غدد لنفاوی، عملکرد آنها در سیستم ایمنی بدن و علت تورم آن می پردازیم.
عملکرد غدد لنفاوی در بدن
گره های لنفاوی به صورت خوشه ای در سراسر بدن وجود دارند.
عملکرد اصلی غدد لنفاوی در بدن فیلتر کردن مواد مضر است که در نتیجه نقشی اساسی در سیستم ایمنی بدن دارند.
تمامی بافت ها و سلول های بدن برای حذف مواد زادئی خود مایع لنفوی یا لنف دفع می کنند. این لنف از طریق عروق موجود در سیستم لنفاوی عبور کرده و غده های لنفاوی آن را تصفیه می کنند.
گره های لنفاوی حاوی لنفوسیت هستند. لنفوسیت ها نوعی گلبول سفید بوده که به تخریب عوامل بیماری زایی همچون باکتری ها، ویروس ها و قارچ ها کمک می کند.
زمانی که غدد لنفاوی یک پاتوژن را در لنف تشخیص می دهند، لنفوسیت بیشتری تولید شده که باعث تورم غدد خواهد شد.
غدد لنفاوی در مقابله با باکتری ها یا سلول های آسیب دیده، آنها را از بین برده و به مواد زائد تبدیل می کند.
زمانی که لنف وارد جریان خون شود، مواد زائد به کلیه ها و کبد منتقل خواهند شد. سپس بدن این مواد زائد را از طریق ادرار و مدفوع دفع می کند.
غدد لنفاوی متورم چیست؟
وقتی احساس چندان خوبی ندارید، برای مثال زمانی که درحال مریض شدن هستید، ممکن است متوجه تورم در کناره های گردن خود شوید. وقتی این توده ها را لمس کنید احتمالاً نرم و حساس هستند و حتی ممکن است کمی درد داشته باشند.
غدد لنفاوی متورم (یا آنچه پزشکان آن را لنفادنوپاتی می نامند) شایع است و در واقع چیز خوبی است. تورم در این غدد لنفاویِ به اندازه نخود یا لوبیا یکی از واکنش های طبیعی بدن شما در برابر بیماری یا عفونت است. این به پزشکان می‌گوید که سیستم ایمنی سالم و قویِ بدن شما در حال پاکسازی عفونت و یا حمله به ویروس ها یا باکتری ها است.
بسیاری از مردم آنها را غدد متورم می نامند - اگرچه آنها غده نیستند ، بلکه بخشی از سیستم لنفاوی شما هستند. یکی از سیستم های کمتر شناخته شده بدن شما، وظیفه متعادل سازی سطح مایعات را بر عهده دارد.
غدد متورم شما مانند فیلترهایی عمل می کنند که به بدن شما کمک می کنند تا میکروب ها ، سلول ها یا سایر مواد خارجی که از مایع لنفاوی شما عبور می‌کند را از بین ببرد (مایعی شفاف یا کمی زرد رنگ که از گلبول های سفید خون، پروتئین ها و چربی ها تشکیل شده است).
وقتی به غدد متورم فکر می کنید ، شاید تصور کنید که این تورم تنها در گردن شما شکل می گیرد اما غدد لنفاوی در کشاله ران، زیر چانه و زیر بغل شما نیز می توانند متورم شوند. حتی می توانید با انگشتان خود آنها را کمی جابجا کنید.
علت تورم غدد لنفاوی چیست؟
همانطور که گفتیم گره های لنفاوی خوشه های کوچک ، گرد یا لوبیایی شکل هستند . در درون غدد‌لنفاوی ترکیبی از انواع مختلف سلول های سیستم ایمنی بدن هستند .این سلول‌های تخصصی مایع لنفاوی را در حین عبور از بدن فیلتر کرده و با از بین بردن مهاجمان از بدن محافظت می کنند.
گره های لنفاوی به صورت گروهی قرار دارند و هر گره ناحیه خاصی از بدن را تخلیه می‌کند . ممکن است در بعضی مناطق مانند غدد لنفاوی گردن ، زیر چانه ، زیر بغل و کشاله ران متوجه تورم شوید . محل غدد لنفاوی متورم ممکن است به شناسایی علت اصلی کمک کند.
شایع ترین علت تورم غدد لنفاوی عفونت به ویژه عفونت ویروسی مانند سرماخوردگی است .
سایر علل های احتمالی تورم غدد لنفاوی عبارتند از :
1- عفونت های شایع
-گلو درد
- سرخک
-عفونت گوش
-آبسه دندان
-مونونوکلئوز
- عفونت های پوستی یا زخمی مانند سلولیت
- ویروسی که باعث ایدز می شود.
2- عفونت های غیر معمول
-سل
- برخی از عفونت های منتقله از راه جنسی مانند سیفلیس
- توکسوپلاسموز ، عفونت انگلی ناشی از تماس با مدفوع گربه آلوده یا خوردن گوشت نپخته
- تب خراش گربه ، عفونت باکتریایی ناشی از خراش یا گزش گربه
تورم غدد لنفاوی چگونه تشخیص داده می شود؟
تورم غدد لنفاوی یک بیماری نیست، بلکه یک علامت هست. معمولاً تشخیص آنها به معنای مشخص کردن علت تورم است.
علاوه بر معاینه فیزیکی منظم و سابقه پزشکی، پزشک تورم گره های لنفاوی شما را برای موارد زیر ارزیابی می کند:
-اندازه
-درد یا حساسیت در زمان لمس
-ثبات (محکم یا لاستیک مانند)
-پیوستگی (آیا متصل به هم هستند یا با هم حرکت می کنند)
-مکان (بیماری های خاص را می توان به جایی نسبت داد که غدد لنفاوی متورم در بدن شما هستند)
سپس پزشک مطمئن می شود که این تورم غدد لنفاوی شما ناشی از هیچ کدام از داروهای شما نیست. برخی از داروها، مانند داروی ضد تشنج فنی توئین (دیلانتین) می توانند باعث تورم غدد لنفاوی شوند.
پزشکان فقط زمانی نگران غدد لنفاوی متورم هستند که بدون دلیل مشخصی بزرگ شوند. بنابراین اگر در این نواحی تورم مشاهده می کنید اما احساس بیماری نمی کنید و اخیراً دچار سرماخوردگی، آنفولانزا، عفونت تنفسی فوقانی یا عفونت پوستی نشده اید، به آزمایشات بیشتری مانند آزمایش خون، اسکن های تصویربرداری یا بیوپسی نیاز خواهید داشت.
در موارد نادر، غدد لنفاوی متورم حتی می تواند نشان دهنده سرطان باشد به ویژه، لنفوم (سرطان سیستم لنفاوی). سایر علل شایع غدد لنفاوی متورم شامل صدمه، ایدز و سرطانی است که از گره های لنفاوی به قسمت دیگری از بدن شما سرایت می کند.
علائم نشان دهنده وجود مشکل در غدد لنفاوی
ورم های مزمن که بعد از دوهفته درمان نمیشوند .
تورم سراسری غدد لنفاوی بدن .
تورم بی علت غدد، بدون سرماخوردگی، عفونت سینوس، گوش یا دستگاه تنفس فوقانی، غدد لنفاوی ورم کرده اند.
غدد لنفاوی بزرگ و سفت هستند و حرکت نمی کنند.
همراه با ورم غدد لنفاوی گردن، تب، اشکال در بلع، گلو درد مزمن، یا اشکال تنفس وجود دارد، مخصوصاً اگر سیگار می کشید یا الکل مصرف کرد ه اید.
کوچک و بزرگ بودن غدد لنفاوی در سمت چپ و راست .
جمع بندی
غدد لنفاوی گره های لوبیایی شکل کوچک و بخشی از سیستم لنفاوی هستند که نقش مهمی برای سیستم ایمنی بدن دارند.
این غدد لنف ها را که حاوی عوامل بیماری زا و سلول های آسیب دیده هستند تصفیه کرده و سلول های مرده را به کلیه ها و کبد منتقل می کنند.
معمولا تورم غدد لنفاوی ناشی از عفونت است. با این وجود در موارد نادر این وضعیت نشانه ای از بروز لنفوم خواهد بود.
افرادی که نگران تورم یا سایر علائم خود هستند باید به پزشک مراجعه کنند.
میتوانید سوالهایتان را در بخش تماس با ما از دکتر مهناز شکروی بپرسید
