گر گرفتگی یک احساس گرمای حاد درونی است که در زنان بیشتر از مردان رخ می دهد. گر گرفتگی، احساس گرمای ناگهانی، خود به خود و دوره‌ای است که معمولا در قسمت بالایی بدن (سینه، گردن و صورت) احساس می شود و بلافاصله پس از آن یک دوره تعریق رخ می دهد. زنان معمولا در دوران پیش یائسگی و یائسگی احساس گرگرفتگی می کنند. این وضعیت گاهی اوقات می تواند کیفیت زندگی را مختل کند. گرگرفتگی از نظر مدت، شدت و فرکانس متغیر است. گرگرفتگی می تواند برای شش ماه تا چند سال ادامه داشته باشد.
گرگرفتگی می تواند خفیف یا شدید باشد که بر فعالیت های روزانه زنان تاثیر بگذارد و در طول روز یا شب رخ دهد. گرگرفتگی شبانه که تعریق شبانه نامیده می شود و می تواند باعث اختلال خواب طولانی مدت شود. گاهی اوقات گرگرفتگی می‌تواند نشانه‌ای از یک مشکل پنهان سلامتی، مانند مشکلات تیروئید یا بیماری قلبی باشد. در ادامه مقاله از دکتر مهناز شکروی به علت گرگرفتگی و درمان های آن می پردازیم لطفا همراه ما باشید.
علائم گرگرفتگی
مهم ترین علامت گرگرفتگی احساس داغی شدید از درون است . اما این تنها علامت گر گرفتگی نیست و این عارضه ، علائم دیگری نیز دارد که عبارتند از:
-تپش قلب
- احساس ناگهانی گرما از طریق بدن و صورت گسترش پیدا می کند
- تعریق در قسمت های فوقانی بدن
- ظاهر برافروخته
- احساس لرز و سرما پس از گر گرفتگی
- استرس و اضطراب
دلایل مختلف گرگرفتگی
تغییرات هورمونی به دلیل محرک‌های مختلف، عامل اصلی ایجاد گر گرفتگی است. عوامل مختلفی می‌توانند تعادل هورمونی را به‌صورت گذرا مختل کرده و باعث بروز گرگرفتگی شوند، ازجمله:
- مشکلات سلامتی مانند انواع دیابت
- تومورها
- بعضی از روش‌های پیشگیری از بارداری
- اختلالات تغذیه‌ای
- سایر محرک‌های بالقوه گر گرفتگی عبارت‌اند از:
- غذاهای تند و پرادویه
- الکل
- نوشیدنی‌های داغ
- کافئین
- حساسیت به گرما و بودن در یک اتاق گرم
- سیگار کشیدن
- پوشیدن لباس تنگ
- استرس و اضطراب
- بارداری به‌ویژه در سه‌ماهه اول و دوم
- پرکاری تیروئید یا کم‌کاری تیروئید
- شیمی‌درمانی
- پرتودرمانی
- مشکلات ستون فقرات
برخی از داروها ازجمله داروی پوکی استخوان رالوکسیفن، داروی سرطان سینه تاموکسیفن و مسکن ترامادول نیز در تحریک گرگرفتگی تأثیر دارند.
عوامل خطر گرگرفتگی
همه زنانی که در دوران یائسگی قرار می‌گیرند، گرگرفتگی ندارند و مشخص نیست که چرا برخی از زنان دچار گرگرفتگی می‌شوند. عواملی که ممکن است خطر ابتلا را افزایش دهند عبارتند از:
سیگار کشیدن. زنان سیگاری بیشتر در معرض گرگرفتگی هستند.
چاقی. شاخص توده بدنی بالا (BMI) با گرگرفتگی رابطه مستقیم دارد.
نژاد. زنان سیاه‌پوست در طول یائسگی بیشتر از زنان سایر نژادها دچار گرگرفتگی می‌شوند. کمترین میزان گرگرفتگی در زنان آسیایی گزارش شده است.
درمان گرگرفتگی چیست؟
امروزه با توجه به پیشرفت‌های خوب در زمینه پزشکی، روش‌های مختلفی را می‌توان برای درمان گرگرفتگی استفاده کرد. یکی از همین روش‌ها، هورمون درمانی است. زنان در دوران یائسگی، دچار افت هورمون استروژن می‌شوند. به همین دلیل، دکتر متخصص می‌تواند برای آن‌ها مصرف این هورمون را تجویز کند. البته باید دقت داشته باشید که مصرف بیش از حد این هورمون می‌تواند باعث بروز مشکلات دیگری نیز شود، پس حتما باید زیر نظر پزشک متخصص، اقدام به مصرف آن کنید.
در این روش درمان گرگرفتگی یائسگی، در صورتی که بیمار دچار یائسگی طبیعی شده باشد و رحم در طی جراحی از بدن وی خارج نشده باشد، مصرف داروهای هورمونی ترکیبی (ترکیب استروژن و پروژسترون) توصیه میشود، زیرا در این صورت ریسک ابتلا به سرطان رحم کاهش پیدا می‌کند.
استروژن را می‌توان به صورت قرص و یا استروژن موضعی استفاده کرد. همچنین این هورمون را می‌توان به صورت کرم، شیاف یا حلقه در واژن استفاده کرد تا علائم واژن را کاهش بدهد. پروژسترون نیز می‌توان به صورت قرص، موضعی و یا شیاف واژینال استفاده شود. البته لازم به ذکر است، در صورتی که استفاده از استروژن برای درمان گرگرفتگی در نظر گرفته شود، باید کمترین دوز ممکن را استفاده کنید.
درمان گرگرفتگی با استفاده از داروهای مختلف
علاوه بر استروژن، داروهای دیگری نیز وجود دارند که می‌توانند برای درمان گرگرفتگی مفید باشند. از جمله بهترین این نوع از داروها، می‌توان به کلونیدین، گاباپنیتین یا داروهای ضد افسردگی مانند ونلافکسین، پاروکسیتین، فلوکسیتین و یا سرترالین اشاره کرد. همچنین برای زنانی که در اثر برداشتن تخمدان و رحم به یائسگی دچار شده‌اند و گرگرفتگی شدیدتری را تجربه می‌کنند، برخی از تحقیقات نشان داده از است که ترکیب استروژن و آندروژن می‌تواند مفید باشد. اما در هر صورت، باید طبق نظر پزشک متخصص این داروها را مصرف کنید.
درمان گرگرفتگی با استفاده از طب سنتی
برخی از گیاهان دارویی نیز می‌توانند برای درمان گرگرفتگی مفید باشند. اما خیلی از این درمان‌ها هنوز تحت بررسی‌های بالینی قرار نگرفته‌اند. یکی از گیاهان مطرح برای درمان این مشکل، گیاه Black cohosh است که در بسیاری از موارد ممکن است مورد استفاده قرار بگیرد. اما با تحقیقاتی در سال 2009 در این زمینه انجام شد، مشخص شد که ریشه این گیاه نمی‌توان بهتر از یک پلاسبو عمل کند.
پیشگیری از گرگرفتگی
متاسفانه روشی برای جلوگیری از گرگرفتگی، مخصوصا در زمان یائسگی زنان، وجود ندارد اما می‌توان با استفاده از روش‌هایی برای تغییر سبک زندگی، از شدت و تکرار آن را کاهش داد. از جمله مهم‌ترین این روش‌ها به شرح زیر می‌باشند.
نوشیدن یک لیوان آب خنک در زمان گرگرفتگی، می‌تواند احساس ناراحتی در برخی زنان یائسه را کاهش دهد
عدم استفاده از نوشیدنی‌های حاوی کافئین و یا الکل‌دار
خوردن شکلات، برخی از پنیرها و شراب قرمز را محدود کنید، زیرا این موارد حاوی ترکیبات شیمیایی هستند که می‌تواند بر روی مراکز کنترل دما در مغز اثر بگذارند
ورزش منظم در دوران یائسگی می‌تواند در کاهش شدت و حتی روند درمان گرگرفتگی مفید باشد
کشیدن سیگار می‌تواند به تشدید گرگرفتگی کمک کند
سعی کنید لباس‌هعای راحت و گشاد از جنس کتان بپوشید
دما خانه را خنک نگه دارید
از ملحفه‌های سبک برای خوابیدن استفاده کنید
سخن پایانی
در این مطلب از دکتر مهناز شکروی، با بررسی دلایل و روش‌های درمان گرگرفتگی همراه شما بودیم. گرگرفتگی یکی از مشکلات شایع میان تمامی انسان‌ها است اما در زنان بیشتر رخ می‌دهد. متاسفانه همچنان علت اصلی گرگرفتگی مشخص نشده است اما علائمی مانند مصرف الکل، سیگار، نوشیدنی‌های حاوی الکل می‌توانند در تشدید آن موثر باشند. همچنین گرگرفتگی یکی از از علائم رایج برای آغاز دوران یائسگی زنان است اما می‌توان آن را با استفاده از روش‌هایی که در این مطلب بیان کردیم کاهش داد یا از بین برد.
