پارگی مینیسک یکی از آسیب‌های شایع زانو است که عموماً در ورزشهای سنگین و پر برخورد برای افراد رخ می‌دهد. حتی احتمال بروز آن در میانسالان نیز به دلیل سست و تضعیف شدن مینسیک آنها وجود دارد. در ادامه این مطلب از دکتر مهناز شکروی قصد داریم به برخی از علائم پارگی مینیسک زانو از جمله تورم، سفتی، کاهش دامنه حرکتی، درد فوری و موضعی ناحیه آسیب دیده و قفل کردن و یا تق تق زانو اشاره کنیم. چنانچه هر یک از علائم زیر را داشتید برای پیگیری و درمان به پزشک متخصص مراجعه کنید، چرا که عدم درمان به موقع می‌تواند برای شما خطرناک باشد و منجر به آسیب‌های بیشتری چون اختلال دائم حرکتی و یا تسریع آرتروز گردد. صرف دارا بودن برخی علائم پارگی مینیسک زانو نمی‌تواند به معنی داشتن این بیماری باشد و تشخیص پزشک متخصص ضروری است.
مینیسک زانو چیست؟
مینیسک زانو چیست و چه کاربردی در بدن دارد ؟ آیا در مواقع آسیب دیدگی کاری می توان انجام داد یا خیر ؟
زانو افراد دارای دو مینیسک داخلی و خارجی است که مانند غضروف بافت نرمی دارد با خاصیت ارتجاعی خود باعث انعطاف می شود . این اجزای بدن که محکم تر از غضروف است بین دو مفصل زانو قرار گرفته و باعث خنثی شدن ضربه های وارد شده به زانو می شود. در ادامه به توضیح بیشتر عملکرد مینیسک و آسیب دیدن آن می پردازیم.
اندام زانو از سه قسمت ساق ، ران و کاسه زانو تشکیل شده است که مینیسک زانو مانند غضروفی در بین ساق و ران پا ضربه های وارد شده به زانو را می گیرد . این غضروف مینیسک نامیده می شود . شاید در هنگام دویدن دقت کرده باشید که چه فشار عظیمی به پاهای شما وارد می شود . این در حالی است که با هر بار قرار گیری پاها روی زمین فشار وارد شده به ساق و ران توسط مینیسک کاهش می یابد .
در حقیقت آسیب دیدگی مینیسک محدود به شکل خاصی نیست، بلکه این پارگی می تواند به شکل های مختلف و در نواحی مختلف اتفاق بیفتد. پارگی می تواند به صورت طولی، عرضی، افقی، شعاعی، مایل و یا بصورت ترکیبی از هر یک باشد.
علایم آسیب مینیسک
- دردی شدید و ناگهانی در سمت داخلی, جلو یا عقب زانو
- حس کردن صدای پاپ
- بروز درد در هنگام تحمل وزن , حرکات چرخشی , بالارفتن از پله ها و چمباتمه زدن
- قفل شدن زانو یا خالی کردن
- تورم , تجمع مایع در مفصل , آتروفی عضله ی چهارسر ران
- حساسیت به لمس بر روی خطوط مفصلی
دلیل پارگی مینیسک زانو چیست؟
پارگی مینیسک زانو به دلیل پیچ خوردن یا خم شدن زانو در اثر یک ضربه یا فشار ناگهانی ایجاد میشود. بنابراین چه در حال حرکت و چه در حال سکون، اگر این مفصل وزن زیادی متحمل شده و یا خیلی سریع بچرخد، احتمال پارگی مینیسک زانو افزایش می یابد.
پارگی مینیسک در حین ورزش
در بسیاری از موارد، پارگی مینیسک زانو در حین ورزش، خصوصا ورزشهایی مشابه با اسکی ایجاد میشود. در این شرایط، نیروی زیادی در زمانی کوتاه به زانو وارد شده و باعث یچ خوردگی مفصل زانو می شود. البته، در سایر انواع ورزشها، مانند فوتبال ، بسکتبال و سایر ورزشهای سنگین احتمال ضربه خوردن و یا فشار آمدن به زانو در اثر برخورد حریف به شخص وجود دارد.
پارگی منیسک در محل کار
در بسیاری از مشاغل، فشار زیادی به منیسک زانو وارد میشود. در مشاغلی که مجبور هستید برای مدت زمانی طولانی در حالت چمباتمه باشید، مانند کاشی کاری، فشار زیادی به زانو وارد میشود. با توجه به اینکه زانو در این حالت در بیشترین نیرو ناشی از وزن را تحمل کرده و در شرایط خم شدگی قرار دارد، احتمال آسیب دیدن مینیسک در گذر زمان افزایش می یابد.
پارگی مینیسک دژنراتیو در افراد مسن
مینیسک در افراد مسن اغلب باعث آسیب دژنراتیو میشود. از آنجا که بافت فیبروکارتلاژین است (شبیه غضروف)، در معرض سایش زیاد است، احتمال پارگی منیسک افزایش می یابد. خصوصا اگر شدت ساییدگی در گذر زمان افزایش یافته باشد. درمان مینیسک زانو در این شرایط کار آسانی نیست، چرا که آسیب دژنراتیو روند درمان را مشکل میکند.
در حالت کلی، اگر زانو برای مدت زمان طولانی فشار زیادی تحمل کند، یا در کسری از ثانیه نیروی زیادی به آن وارد شود، احتمال پارگی مینیسک هم افزایش می یابد. به همین دلیل، اضافه وزن یکی از دلایلی است که باعث تحلیل رفتن مینیسک در گذر زمان میشود.
علاوه بر این، پارگی رباط صلیبی یکی دیگر از دلایلی است که باعث تحریک مینیسک و در آخر پارگی آنها میشود. در صورتی که رباط صلیبی آسیب ببیند، تمام نیروهای وارد شده به زانو به مینیسک وارد میشود. این در حالی است که رباط های صلیبی که مانند کمربندهای ایمنی عمل کرده و تا حدی از فشار وارد شده به منیسک کم میکنند.
روشهای درمان
بسته به نوع و شدت جراحت وارده و سن افراد روشهای درمانی متفاوتی جهت بهبودی پارگی مینیسک زانو توسط متخصص ارائه میشود، این درمان‌ها شامل استراحت، مصرف آنتی بیوتیک و مکمل‌های غذایی، کمپرس سرد و گرم، فیزیوتراپی و جراحی است.
قطعاً تمام افرادی که دچار علائم پارگی مینیسک زانو هستند نیازمند اقدام برای جراحی نخواهند بود، اما برای آن دسته از افرادی که دچار پارگی شدید مینسیک شده و یا عضروف آنها کاملاً از بین رفته به ویژه برای سالمندان ضروری است در اولین فرصت جراحی انجام شود تا پارگی منجر به آسیب‌های بیشتر زانو از جمله ایجاد مشکل دائمی یا آرتروز نگردد.
چگونه میتوان بهبودی پارگی مینیسک را تسریع کرد؟
برای سرعت بخشیدن به بهبودی، می توان:
- به زانو استراحت داد
- برای کاهش درد و تورم زانوی آسیب دیده میتوان آن را سرد کرد
- میتوان زانوی خود را کمپرس کرد
- هنگام نشستن و یا دراز کشیدن می‌توانید زانوی خود را با قرار دادن یک بالش زیر پاشنه در سطح بالاتری قرار دهید
- از داروهای ضد التهاب استفاده کنید
- برای کمک به کاهش فشار در زانوی خود میتوان از ورزشهای کششی و تقویت‌کننده استفاده کرد.
نتیجه گیری
پارگی مینیسک زانو آسیب دیدگی شایع زانو است که در اثر ضربه مستقیم یا فشار غیرطبیعی روی زانو به‌وجود می‌آید و باعث درد، تورم و محدودیت حرکت زانو میشود. بهترین و سریع‌ترین روش درمان این جراحت، استراحت، کمپرس یخ، بالا نگه داشتن پاها و استفاده از باندهای فشاری است. روشهای خانگی مانند ماساژ با روغن‌های گیاهی و انجام حرکات ورزشی سبک و فیزیوتراپی هم برای درمان این عارضه مفید هستند.
در موارد شدیدتر، ممکن است نیاز به عمل جراحی و برداشتن بخش آسیب دیده باشد. عدم درمان پارگی مینیسک زانو می‌تواند به عوارض جدی منجر شود از جمله التهاب مزمن، تشکیل ترشحات مفصلی، ناتوانی و کاهش عملکرد، و بروز مشکلات دیگر در زانو. بنابراین، مهم است که به زمان و توصیه‌های پزشک خود توجه کنید و جهت جلوگیری از عوارض، درمان مناسب را دنبال کنید.
