روی چیست؟ روی یا همان زینک، یک ماده معدنی ضروری است که در تمام‌اندام‌ها، بافت‌ها و مایعات بدن موجود است و به‌عنوان دومین ماده معدنی فراوان در بدن، پس از آهن، نقش مهمی در فرآیندهای بیولوژیکی دارد. کاربرد روی خواص سودمندی از قبیل ضدویروس، ضد باکتری، ضد تابش و ضد سرطان داشته و همچنین برای رشد عمومی تمامی بافت‌ها ضروری بوده و از کوتولگی و عقب‌افتادگی افراد جلوگیری می‌کند و سیستم ایمنی بدن را تضمین می‌کند. تمرکز این عنصر در بدن بیشتر در سلول‌های کبد، کلیه، لوزالمعده، غده پروستات، استخوان‌ها، سیستم گوارش و خون، مینا و عاج دندان، چشم، پوست، مو و ناخن هست؛ به‌طوری‌که کمبود روی می‌تواند اثر بدی بر روی هر یک از این اعضا را به دنبال داشته باشد. ویتامین C، ویتامین E و بتا کاروتن (پیش‌نیاز ویتامین A) ، مکمل روی و سلنیوم، آنتی‌اکسیدان بسیار قوی و شناخته‌شده در بدن هستند که عامل حفظ سلامتی و مبارزه با بیماری‌ها به شمار می‌روند. در وبسایت دکتر مهناز شکروی کاربرد روی، انواع قرص زینک و تاثیر کمبود روی بر بدن را یررسی کنیم.
عوارض کمبود روی
کمبود روی علاوه بر عقب‌افتادگی رشد، می‌تواند باعث به تعویق افتادن درمان زخم، کاهش حس چشایی، ضایعات پوستی، شب‌کوری و ریزش مو شود. کمبود روی همچنین با نقص در سیستم عصبی نیز مرتبط است.به طور خلاصه به چند عارضه و علامت مهم کمبود روی یا زینک در بدن اشاره می‌شود:
- باروری و بارداری، تابع وجود روی (زینک) در بدن است. فعال نبودن بیضه‌ها در مردان و تخمدان‌ها در زنان و کم بودن اسپرم‌ها، همگی می‌تواند به علت کمبود روی در بدن باشد که درنهایت منجر به ناباروری خواهد شد.
- در کنار سایر علل مانند کم‌خونی، کمبود ویتامین‌ها، استرس و…، کمبود روی از علل بسیار مهم ریزش مو است.
- کمبود روی (زینک) در بدن کاهش قدرت سیستم ایمنی را به دنبال خواهد داشت.
- تشکیل لکه‌های سفید در ناخن، ممکن است ناشی از کمبود روی در بدن باشد.
- رشد ناکافی کودکان، می‌تواند به علت کمبود روی در بدن باشد.
- اختلالات حافظه، ممکن است عارضه حاصل از کمبود روی در بدن باشد.
- کمبود روی بر رشد سیستم عصبی به‌ویژه در کودکان و نوزادان تأثیر منفی دارد.
- اختلالات خلقی و رفتاری مانند افسردگی، اسکیزوفرنی و پرخاشگری ممکن است نمونه‌ای از پیامد‌های کمبود روی در بدن باشند.
- کمبود روی، خود را با پوکی استخوان، ریزش دندان‌ها، بیماری تیروئید، بی‌اشتهایی و تغییر شکل ناخن‌ها نیز نشان می‌دهد.
مزایای مصرف مکمل زینک
1-بهبود عملکرد سیستم ایمنی بدن
در بسیاری از داروهای معمولی و مسکن‌های طبیعی از زینک استفاده می‌شود؛ چراکه این ماده معدنی می‌تواند عملکرد سیستم ایمنی بدن را بهبود ببخشد و با التهابات بدن مقابله کند.
تحقیقات درباره ارزیابی تأثیر قرص زینک روی سرماخوردگی‌های معمولی نشان می‌دهند: استفاده از قرص‌های زینکی که ۸۰ تا ۹۲ میلی‌گرم زینک دارند، می‌تواند مدت‌زمان معمولی بیماری را تا ۳۳درصد کاهش بدهد.
زینک می‌تواند مثل آنتی اکسیدان ها به کاهش التهابات کمک کند یا از بیماری‌های مزمن مانند بیماری های قلبی، سرطان و دیابت جلوگیری کند.
تحقیقات انجام‌شده روی افراد ۵۰ساله به بالا، نشان می‌دهد: علائم التهاب در کسانی که روزی ۴۵ میلی‌گرم زینک گلوکونات به‌مدت یک سال دریافت کرده‌اند به‌شدت کم شده و از میزان ابتلا به عفونت در بدن آنها کاسته شده است.
2- ارتقا سلامت قلب و عروق
یک بررسی سیستماتیک و متا آنالیز منتشر شده در سال 2015 درNutrition & Metabolism روی مطالعاتی شامل مصرف دوزهای مختلف از 15 تا 240 میلی گرم روزانه زینک نشان داد که این ماده در بهبود و کمک به تعدادی عوامل مرتبط با سلامت قلب مانند کاهش کلسترول، LDL و تری گلیسیرید موثر است. بر اساس این مطالعات، مکمل های زینک می توانند به ارتقا سلامت قلب کمک کنند.
3- تقویت سیستم بینایی
یکی از مهمترین خواص قرص زینک پلاس به تضمین سلامت چشم‌ها و قرنیه باز می‌گردد. این ماده معدنی به مرور زمان از بروز آب مروارید نیز جلوگیری خواهد کرد.
4- تقویت استخوان ها مفاصل و دندان
یکی دیگر از فواید زینک بهبود سلامت استخوان‌ها است. در مکمل زینک پلاس علاوه بر زینک، گاهی کلسیم نیز وجود دارد که اصلی‌ترین ماده معدنی برای استخوان و دندان به شمار می‌آید. روی با فعال‌سازی برخی از آنزیم‌ها باعث تحریک رشد استخوان‌ها می‌شود و از طرف دیگر جذب کلسیم را نیز در بدن بهبود می‌بخشد. برای داشتن استخوان‌های قوی لازم است تا علاوه بر کلسیم، ویتامین D و منیزیم منابع غذایی روی را نیز در رژیم غذایی گنجاند و یا در صورت کمبود این ماده از مکمل‌های زینک مثل زینک پلاس نیز استفاده کرد.
5- تنظیم عملکرد غده تیروئید
مهمترین ماده تشکیل دهنده هورمون‌های تیروئید، عنصر ید است اما روی نیز در تنظیم این هورمون‌ها نقش دارد. اکثر افرادی که از کم‌کاری تیروئید رنج می‌برند، عموما با کمبود روی در بدن خود نیز مواجه هستند. زینک پلاس با داشتن روی و ویتامین‌های گروه ب به پیشگیری از بیماری‌های تیروئید نیز کمک می‌کند.
6- کنترل استرس و بهبود خواب
همانطور که اشاره شد، یکی از مهمترین عوارض فقدان روی در بدن استرسی شدن و عدم توانایی بدن برای خواب کافی است. به همین دلیل یکی از مهمترین خواص قرص زینک به بهبود این دو مورد باز می‌گردد. برای داشتن راهکاری موثر بر خواب با کیفیت و راهکاری در کنار کنترل استرس می‌توان از مکمل های زینک استفاده کرد.
7-رفع آکنه
یکی از رایج ترین مشکلات پوستی و در واقع از بیماری های شایع که بیش از یک چهارم از مردم دنیا را درگیر کرده ، آکنه است. که علت به وجود آمدن این مشکل انسداد غدد چربی، باکتری و التهاب است. با توجه به مطالعاتی که صورت گرفته است نتیجه درمان در افرادی که از قرص زینک برای درمان موضعی و هم درمان خوراکی استفاده کرده اند بسیار نتیجه بخش بوده است .از این رو مشخص شد که مصرف قرص زینک می تواند به طور موثر در درمان آکنه مفید واقع شود زیرا زینک مناسب در بدن باعث کاهش التهاب و مهار رشد باکتری ها می شود و هم این که با مصرف قرص زینک فعالیت غدد چربی نیز متوقف می گردد.
8-بهبود سلامت پوست و مو
در افرادی که دچار مشکلات پوستی هستند و یا این که بسیاری از خانم ها دچار ریزش مو هستند مصرف قرص زینک با توجه به منابع ارزشمندی که دارد نوعی ماده حیاتی برای انواع پوست ها است و مصرف این مکمل می تواند تا مشکل ریزش مو و سایر مشکلاتت پوستی را در خانم ها تا حدود زیادی حل کند.
9-پشتیبانی از رشد کودک
کمبود زینک در کودکان منجر به عدم رشد کافی می شود. خطر این امر را می توان با مصرف مکمل های زینک برطرف کرد.
مصرف مکمل های زینک در نوزادان و خردسالان با بهبود رشد و افزایش قد و وزن (به ویژه تا دو سالگی) همراه است.
درصورتی که دچار کمبود زینک هستید از مکمل های آن استفاده کنید.بنابراین لازم است تا پیش از شروع مصرف مکمل های زینک با پزشک اطفال یا داروساز در مورد عوارض خاص و فواید احتمالی آن صحبت کنید.
10-استحکام ناخن ها
روی در بسیاری از واکنش‌های بدن از جمله رشد و تقسیم سلولی نقش دارد. ناخن‌ها از نوعی سلول تشکیل شده‌اند که رشد و تقسیم آنها به سرعت شکل می‌گیرد و به همین دلیل به عنصر روی نیاز مبرم دارند. مصرف زینک مواد معدنی و ویتامین‌های لازم برای رشد ناخن‌ها را فراهم می‌کند و سبب می‌شود تا ناخن‌ها علاوه بر اینکه زودتر بلند شوند، از استحکام بیشتری نیز برخوردار باشند.
انواع مکمل زینک
زینک گلوکونات:
به عنوان یکی از رایج‌ترین فرم‌های زینک بدون نسخه، زینک گلوکونات اغلب در درمان‌های سرماخوردگی استفاده می‌شود.
زینک استات:
مانند زینک گلوکونات، نیز اغلب برای کاهش علائم و تسریع در بهبودی به قرص‌های سرماخوردگی اضافه می‌شود.
زینک سولفات:
نشان داده شده است که زینک سولفات علاوه بر جلوگیری از کمبود زینک، از شدت آکنه نیز می‌کاهد.
زینک پیکولینات:
برخی تحقیقات نشان می‌دهد که بدن شما ممکن است این فرم را بهتر از انواع دیگر زینک، از جمله زینک گلوکونات و زینک سیترات، جذب کند.
زینک اوروتات:
این فرم به اسید اروتیک و یکی از رایج ترین انواع مکمل های زینک در بازار پیوند می‌یابد.
زینک سیترات:
یک مطالعه نشان داد که این نوع مکمل زینک به اندازه‌ی زینک گلوکونات جذب می‌شود اما طعم تلخ تری دارد.
چه افرادی بیشتر به زینک نیاز دارند؟
همه افراد در هر سنی که باشند، چه جنین داخل شکم مادر و چه سنین سالمندی همگی به روی نیاز اساسی دارند. چرا که زینک بی‌شک مهمترین ماده معدنی مورد نیاز بدن پس از آهن است. با این وجود، برخی از افراد نیاز بیشتری به استفاده از مکمل زینک دارند، بطور مثال زینک یکی از اصلی ترین عناصر در مکمل سالمندان و مکمل رشد کودکان است. بهتر است بدانید که چه گروه هایی می توانند از مکمل حاوی زینک استفاده کنند:
-افرادی که در سنین رشد ذهنی و جسمی قرار دارند؛
-افراد دچار بی‌اشتهایی با ریشه عصبی؛
-خانم‌های باردار و شیرده؛
-نوجوانان و زمان بلوغ؛
-افراد الکلیسم؛
-سالمندان ؛
چه کسانی نباید زینک مصرف کنند؟
با وجود اینکه زینک عنصر مفید و مهمی برای بدن است و وجود آن برای سلامتی ضروری است اما در موارد استثنائی ممکن است منع مصرف نیز وجود داشته باشد. افرادی که مشکلات زیر را دارند حتما پیش از استفاده با پزشک یا داروساز مشورت کنند و موارد احتیاطی را نیز رعایت نمایند:
-افراد دچار اختلال متابولیسم آهن که باعث افزایش ذخیره آهن می‌شود.
-افرادی که مقدار زیادی اسید اگزالیک در ادرار خود دارند.
-کم خونی ناشی از پیروات کیناز و کمبود G6PD
-التهاب معده یا همان ورم معده آتروفیک
-افراد دارای مقدار کم پتاسیم در خون
-کم خونی سلول داسی شکل
بهترین زمان مصرف قرص زینک پلاس
از آن جا که قرص‌ها باید به بدن ما جذب شوند و تأثیری روی بدن ما داشته باشند، بهتر است در زمان‌های معینی از آنها استفاده شود. قبل از این که بخواهیم در مورد زمان مصرف قرص زینک برای شما توضیح دهیم، بسیار مهم است که بدانید به هیچ وجه نباید قرص زینک را به همراه مواد لبنی مانند شیر، دوغ و… مصرف نمایید، زیرا کلسیم مانع جذب روی در بدن می شود. مورد دیگری که باید به آن اشاره کنیم کافئین می‌باشد که نباید تا یک ساعت بعد از مصرف زینک و یک ساعت قبل از مصرف زینک، استفاده شود.
متخصصین بهترین زمان برای مصرف قرص زینک را بعد از ناهار بیان نموده‌اند، از آن جایی که شما باید یک بار در روز از قرص زینک استفاده کنید، بهتر است آن را بعد از خوردن غذا مصرف کنید تا تأثیر آن را ببینید. بعد از این که قرص زینک را مصرف نمودید، بهتر است آب زیادی بنوشید .
تمام داروها و مکمل‌های غذایی با توجه به تأثیری که قرار است بر بدن ما داشته باشند، باید برای مدت زمانی مناسب استفاده شوند، تکمیل طول دوره مصرف می‌تواند تا حدود زیادی بر روند درمان ما تأثیر داشته باشد. تمام مواد معدنی، ویتامین‌ها و مکمل‌هایی که ما در طول زندگی از آنها برای تأمین انرژی استفاده می کنیم، زمانی می‌توانند اثر مطلوب داشته باشند که در بهترین زمان از آنها استفاده نماییم.
جمع بندی
همان طور که بیان شد مصرف زینک می‌تواند نقش بسیار مهمی بر تقویت سیستم ایمنی بدن داشته باشد و علاوه بر آن مهمترین تأثیر خود را روی رشد و سلامت مو دارد. این ماده معدنی به دلیل ترکیباتی که دارد می تواند اثر بسیار زیادی روی رشد و بهبود سلامت موهای ما داشته باشد. البته اگر در زمان معین و به مقدار لازم استفاده شود. در غیر این صورت هیچ تأثیری نخواهد داشت.
از طرف دیگر، استفاده بیش از اندازه از داروها حتی زینک هم ممکن است تأثیر منفی و برعکس روی بدن ما داشته باشد. توجه داشته باشید که مصرف بیش از اندازه زینک منجر به ایجاد کم خونی در بدن می‌شود، پس همواره توصیه می‌شود با دستور پزشک یا داروساز از زینک استفاده کنید. همچنین بهترین زمان را برای مصرف آن در نظر بگیرید.
در مورد نحوه مصرف مکمل زینک و خرید بهترین مکمل زینک می توانید با دکتر مهناز شکروی (داروساز) مشورت نمایید .
