یکی از بیماری‌های شایع در دنیای امروز، فشار خون بالا است. سازوکار این بیماری ساده است؛ خون به شریان‌ها فشار وارد می‌کند و همین باعث این بیماری می‌شود. با ابتلای به این بیماری، شریان‌های اصلی و ماهیچه قلب استحکام خود را از دست داده و در نهایت، رگ‌ها ضخیم یا باریک می‌شوند.
درصورت عدم تشخیص به موقع، این بیماری می‌تواند عواقب جبران ناپذیری مانند بیماری‌های قلبی عروقی و سکته قلبی را در فرد ایجاد کند. پس بهتر است با مشاهده یکی از علائم این بیماری حتما به پزشک و دکتر قلب و عروق مراجعه کنید. اما فشار خون بالا چیست و چه عوارضی دارد؟ در این مطلب از دکتر مهناز شکروی به طور کامل به بررسی این موضوع می‌پردازیم.
فشار خون بالا چیست؟
به زبان ساده اگر بخواهیم بگوییم، رگ‌های خونی باریک در بدن، که تحت عنوان شریان معرفی می‌شوند، مقاومت خیلی بیش‌تری نسبت به جریان خون دارند. هرچقدر این رگ‌ها باریک‌تر باشد، مقاومت هم بیشتر می‌شود و فشاری که برای جریان یافتن خون در بدن ایجاد می‌شود هم افزایش پیدا می‌کند.
در درازمدت، این افزایش فشار می‌تواند باعث مشکلات خیلی زیادی مثل بیماری‌های قلبی شود. این بیماری عموماً پس از گذشت چند سال بروز پیدا می‌کند و ممکن است در طول زمان حتی علائمی هم از خودش نشان ندهد اما می‌تواند به اعضای بدن مثل مغز، قلب، چشم و کلیه‌ها آسیب برساند.
صادقانه بگوییم، درمانِ قطعی‌ای برای فشار خون بالا وجود ندارد و با استفاده از داروهای تجویزی و تغییر در سبک زندگی می‌توانید آن را به‌خوبی کنترل کنید یا حتی علائم آن را به میزان قابل توجهی کاهش دهید.
فشارخون بالا چه علائمی دارد؟
بهتر است پیش از هرچیز ببینیم که فشارخون بالا چه علائمی دارد. اکثر افراد مبتلا به فشارخون بالا هیچ علامتی ندارند، حتی اگر فشارخون به سطوح بسیار خطرناک برسد، باز هم ممکن است هیچ علامتی ایجاد نکند. در واقع شاید نتوان برای این پرسش که فشارخون بالا چه علائمی دارد پاسخ دقیقی یافت؛ چراکه ممکن است یک شخص سال‌ها به فشارخون مبتلا باشد اما هیچ علامتی نداشته باشد. برخی از افراد مبتلا به فشارخون بالا ممکن است بعضی از موارد زیر را داشته باشند:
- سردرد
- تنگی نفس
- خون‌ریزی بینی
- تهوع و استفراغ
- درد چشم
- سرگیجه
- بی‌حالی
بااین‌حال این علائم مخصوص فشارخون نیستند و معمولا تا زمانی که فشارخون به مرحله شدید یا تهدیدکننده نرسد، رخ نمی‌دهند.
غربالگری فشارخون بخش مهمی از مراقبت‌های بهداشتی عمومی است. اینکه چند بار و در چه فواصلی باید فشارخون خود را چک کنید، به سن و سلامت کلی شما بستگی دارد.
در صورت داشتن فشارخون بالا یا سایر عوامل خطر بیماری قلبی، پزشک احتمالا بررسی‌های بیشتر را توصیه می‌کند.
درمان فشار خون بالا
درمان فشار خون بالا امکان‌پذیر است، البته نه با داروهای تنظیم‌کننده فشار خون! داروها بیشتر برای کنترل فشار خون استفاده می‌شوند و نمی‌توان به آن‌ها به دید یک درمان نگاه کرد. شما با تغییر دادن سبک و شیوه زندگی خود می‌توانید به این موضوع امیدوار باشید که فشار خون خود را درمان کنید. در ادامه به برخی از روش های درمان فشار خون بالا اشاره شده است به یاد داشته باشید که این راهکار‌ها در دراز مدت مؤثر خواهد بود و درصورت اورژانسی بودن فشار خون بهتر است از این روش‌ها استفاده نکنید.
به یاد داشته باشید که روش‌های که در پایین به منظور درمان فشار خون بالا گفته می‌شود را تنها در صورتی می‌توانید، استفاده کنید که با پزشک خود مشورت کرده باشید.
1- اولین قدم برای درمان فشار خون بالا این است که سبک زندگی خود را تغییر دهید. تغییر سبک زندگی شامل موارد مختلفی است. اگر به دنبال این هستید تا بدون نیاز به داروی فشار خون برای همیشه از شر فشار خون بالا راحت شوید، باید به فکر تغییر سبک زندگی خود باشید.
2- حواستان به سایز کمرتان باشد، چاقی یکی از بدترین مریضی‌ها است و ر‌ها شدن از شر کیلو‌های اضافی می‌تواند به درمان فشار خون بالا کمک جدی کند. مهمترین نکته در هنگام تغییر سبک زندگی شما این است که مراقب وزن خود باشید و از چاق شدن خود جلوگیری کنید. اگر اضافه وزن دارید، رژیم بگیرید و ورزش کنید تا از شر کیلو‌های اضافی راحت شوید. لاغری و کاهش وزن برای درمان فشار خون بالا مانند یک معجزه عمل می‌کند.
3- به‌طور منظم و روزانه ورزش کنید، برای افرادی که مبتلا به فشار خون بالا هستند سخت است که روزانه 20 تا 30 دقیقه ورزش کنند. با انجام ورزش به صورت روزانه و منظم می‌توانید، فشار خون خود را بین پنج تا هشت میلی‌متر جیوه کاهش دهید. اگر به دنبال درمان فشار خون بالا هستید، حتماً به‌صورت روزانه 20 تا 30 دقیقه ورزش کنید.
4- اگر به دنبال درمان فشار خون بالا هستید، یک راه پیش روی شما قرار دارد و آن هم خوردن غذاهای سالم است. غذاهای چرب و پر نمک به‌طور جدی سلامتی شما را تهدید می‌کند، سعی کنید مصرف این مواد غذایی را به‌طور کامل کنار بگذارید و به سراغ مصرف مواد غذایی سالم مانند انواع غلات کامل، میوه، سبزیجات، لبنیات و. . بروید.
5- برای درمان فشار خون بالا باید از مصرف موادی که فشار خون را بالا می‌برند به‌طور جدی اجتناب کنید. مصرف دخانیات، خوردن الکل، خوردن فست فود‌ها، مصرف نمک و. . به‌طور قابل توجهی فشار خون شما را بالا می‌برند. اگر به دنبال درمان فشار خون بالای خود هستید، دور این مواد را خط قرمز بکشید و از مصرف آن‌ها خودداری کنید.
6- مصرف پتاسیم را بالا ببرید، پتاسیم از جمله مواد معدنی است که به تنظیم سدیم موجود در عروق کمک می‌کند. پس مصرف پتاسیم می‌تواند در درمان فشار خون بالا مؤثر باشد. در رژیم‌های که امروزه برای درمان فشار خون بالا نوشته می‌شود، توصیه به مصرف بیشتر پتاسیم و مصرف کمتر سدیم می‌شود. خوراکی‌های مانند سیب زمینی، موز، ماهی غزل آلا، لبنیات، آجیل‌ها، میوه‌ها (پرتغال، گریپ فروت و. .) و سبزی‌های (خیار، کرفس، گوجه فرنگی و. .) سرشار از کلسیم هستند، آن‌ها را در رژیم غذایی خود جای دهید.
درمان فشار خون با مصرف دارو
برخی داروهایی که عموماً برای درمان فشار خون بالا تجویز می‌شوند، عبارت‌اند از:
بتابلوکرها: این داروها باعث می‌شوند تا ضربان قلب کند‌تر و با نیروی کم‌تری انجام شود و در نتیجه، خون پمپاژ شده از طریق شریان‌ها، فشار کم‌تری دارد. بتابلوکرها همچنین هورمون‌های خاصی در بدن شما را مسدود می‌کند که می‌توانند فشار خون را افزایش دهند.
دیورتیک‌ها: این داروها سطوح بالای سدیم و در بدن را مورد هدف قرار می‌دهد و به کلیه‌ها کمک می‌کند تا سدیم اضافی را از بدن‌تان خارج کند.
مهارکننده‌های ACE: آنژیوتانسین ماده‌ای شیمیایی است که باعث سفت و باریک شدن عروق خونی و دیواره شریان‌ها می‌شود. مصرف مهارکننده‌های ACE باعث می‌شود تا تولید این ماده شیمیایی در بدن متوقف شود.
مسدودکننده‌های کانال کلسیم: این داروها از رسیدن کلسیم به عضلات قلب جلوگیری می‌کنند؛ فرایندی که باعث کاهش ضربان قلب و فشار خون می‌شود.
روش‌های پیشگیری از فشار خون
داشتن رژیم غذایی سالم
داشتن رژیم غذایی سالم برای قلب و کاهش فشار خون، حیاتی است. با خوردن غذاهای سالم، می‌توانید از عوارض بیماری‌های قلبی و مغزی در امان باشید. تغذیه سالم برای قلب شامل میوه، سبزیجات، غلات کامل، پروتئین‌های بدون چربی مثل ماهی می‌شود.
افزایش فعالیت بدنی
ورزش می‌تواند به کاهش فشار خون کمک کند و موجب تقویت سیستم قلبی عروقی شما شود. برای اینکه بتوانید فشار خون‌تان را در وضعیتی ثابت نگه دارید، باید هفته‌ای حداقل ۱۵۰ دقیقه فعالیت بدنی متوسط داشته باشید.
کاهش وزن
اگر اضافه وزن دارید،فشار خون احتمال دارد که سلامت شما را تهدید کند. داشتن رژیم غذایی سالم و ورزش کردن می‌تواند تاثیر بالایی در بهبود فشار خون داشته باشد. فشار خون از جمله بیماری‌هایی است که به صورت ناگهانی بروز پیدا می‌کند، پس باید پیشگیری‌های لازم را برای جلوگیری از این عارضه انجام دهید.
جمع بندی
در واقع با داشتن سبک زندگی سالم، ترک سیگار و کاهش مصرف الکل در کنار رژیم غذایی و فعالیت بدنی، می‌توان دربرابر خطرات فشار خون بالا، در امان بود. جدا از آن، روش‌های درمان فشار خون بالا که در این مطلب ذکر کردیم هم می‌تواند به شما کمک کند تا به شکلی مستمر، وضعیت آن را کنترل کرده و در شرایطی ثابت و پایدار باقی بمانید.
