میگرن سردردی با شدت متوسط یا زیاد است که غالباً به صورت درد ضربان‌دار در یک طرف سر احساس می‌شود. بسیاری از افراد علائمی مانند احساس بیماری، تهوع و استفراغ و افزایش حساسیت به نور یا صدا را هم در طی دوره‌های درد، تجربه می‌کنند. در این مطلب از دکتر مهناز شکروی(داروساز) با میگرن و راههای پیشگیری و درمان آن بیشتر آشنا خواهید شد ، پس تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید .
میگرن چیست؟
میگرن یک بیماری شایع عصبی است که باعث درد شدید می‌شود و احساس تپش در یک طرف سر ممکن است چندین ساعت طول بکشد و ممکن است تا چند روز ادامه یابد. معمولا شامل سردردی همراه با حالت تهوع است. استفراغ، حساسیت به نور، بو یا صدا، سرگیجه، اختلالات بینایی و سوزن سوزن شدن یا بی حسی صورت، دست ها یا پاها.
در صورتی که این سردردها دو مورد از علائم زیر را داشته باشند، فرد دچار میگرن بوده که باید برای درمان خود به پزشک مغز و اعصاب مراجعه نمایید:
-سردرد او به صورت یک طرفه باشد.
-هنگام سردرد، شدت آن به صورت دردهای ضربان دار باشد.
-این سردردها همراه با حالت تهوع و استفراع باشد.
-دردها شدید و به صورت مکرر باشد.
-هنگام سردرد فرد دچار ترس از نور یا ترس از صدا شود.
علت میگرن چیست؟
اگر چه علت اصلی این بیماری ناشناخته است؛ به نظر می‌رسد ژنتیک و عوامل محیطی در بروز میگرن موثر هستند. از دیگر علل میگرن می‌توان به عدم تعادل مواد شیمیایی در مغز، از جمله سروتونین که به تنظیم درد در سیستم عصبی کمک میکند؛ اشاره کرد.
محققان هنوز در حال مطالعه نقش سروتونین در میگرن هستند. تعدادی از عوامل محیطی که ممکن است باعث میگرن شود؛ عبارتند از:
تغییرات هورمونی در زنان: به نظر می‌رسد نوسانات استروژن از علل میگرن در زنان باشد که سردردهای شدیدی در بسیاری از زنان ایجاد میکند. زنان با سابقه‌ی میگرن اغلب سردرد را بلافاصله قبل یا در دوره‌های زمانی که کاهش شدید استروژن دارند، گزارش می‌دهند. علت میگرن در دوران بارداری یا یائسگی نیز به دلیل کاهش سطح هورمون استروژن است. داروهای هورمونی، مانند داروهای ضد بارداری خوراکی و درمان جایگزینی هورمون، ممکن است در ابتلا به میگرن نقش داشته باشد.
تنگ شدن، سپس گشاد شدن رگ‌های خونی که به پوست سر و مغز می‌روند می‌تواند از جمله علت‌های بروز میگرن باشد. سردرد زمانی آغاز می‌شود که رگ‌ها دوباره گشاد می‌شوند. تغییر الگوی خواب، بیدار ماندن شبانه، کار کردن زیاد و خستگی بیش از حد نیز می‌تواند باعث سردردهای میگرنی شود.
گاهی اوقات خانم‌ها بروز این سردردها را به دوران عادت ماهیانه نسبت می‌دهند و مصرف قرص‌های ضد بارداری را عامل مهمی برای به وجود آمدن میگرن می‌دانند. صدای بلند، نور زیاد، کنسرت موسیقی و فشار به گردن و حتی درد دندان نیز می‌تواند در ابتلا به میگرن نقش داشته باشد. مصرف برخی از خوراکی‌ها، پنیر، غذاهای شور و غذاهای فرآوری شده ممکن است باعث دردهای شدید میگرنی شوند.
افزودنی‌های مواد غذایی: آسپارتام شیرین‌کننده و گلوتامات که در بسیاری از غذاها یافت می‌شود ممکن است باعث میگرن شود. نوشیدنی‌های الکلی، به ویژه شراب و نوشابه‌های بسیار کافئین‌دار ممکن است باعث میگرن شود.
فشار: استرس در محل کار یا خانه می‌تواند از علل این بیماری باشد. تغییرات در محیط، تغییر آب و هوا یا فشار نیز می‌تواند خطر ابتلا به میگرن را افزایش دهد. داروهای ضد بارداری خوراکی و غربالگری، مانند نیتروگلیسیرین، میگرن را تشدید میکند.
چه عواملی باعث بروز میگرن می‌شوند؟
علت‌های مختلفی برای بروز میگرن وجود دارد که نمی‌توان هیچ‌کدام را به طور قطع، به عنوان علت میگرن معرفی کرد. اما بعضی از آن‌ها عمومیت بیشتری دارند و در مبتلایان به این بیماری، بیشتر دیده شده است. از میان آن‌ها به این عوامل می‌توان اشاره کرد:
- سابقه خانوادگی : در بسیاری از افراد مبتلا به میگرن، سابقه وجود این بیماری در یکی از اعضای نزدیک خانواده دیده شده است.
- تغییر الگوی خواب: کم‌خوابی‌های طولانی مدت، و تغییر زمان خواب، مثلا بیداری شبانه، از دلایل شروع میگرن است.
-وجود ادویه‌های زیاد در غذا
- تغییرات دمای هوا
- گرسنگی طولانی مدت
- نور زیاد چراغ‌ها
- کم شدن آب بدن
- تغییرات هورمونی به خصوص در خانم‌ها، برای مثال، بارداری، یائسگی یا میگرن دوران قاعدگی
- صداهای بسیار بلند
- عوارض بعضی از داروها
- مصرف الکل یا سیگار و در بعضی مواقع کافئین
- غذاهای مانده و چرب
- بوهای تند و خاص
- استرس
آیا راه درمانی برای میگرن وجود دارد؟
دارو و یا روشی مشخص برای درمان میگرن کشف نشده است، اما افراد می توانند با مراجعه به پزشک از دارو های مسکن با دوز مشخص استفاده کنند تا در صورت بروز سردرد از پیشرفت و حاد شدن آن جلوگیری شود.
درمان میگرن با بوتاکس
گاهی اوقات ممکن است با درمان‌های دارویی و غیردارویی، میگرن فرد بیمار درمان نشود یا اینکه افراد به دلیل عوارض دارویی تمایل نداشته باشند، برای از برطرف کردن سردردهای میگرنی خود از درمان دارویی استفاده نمایید؛ لذا در این حالت پزشک متخصص به بیمار درمان میگرن با استفاده از تزریق بوتاکس را پیشنهاد می‌دهد؛ چراکه تزریق بوتاکس به طور قابل توجهی در کاهش تعداد دفعات یا شدت دردهای میگرنی مؤثر بوده و حتی در درمان سردردهای تنشی در ناحیه پیشانی و پشت سرهم مورد استفاده قرار می‌گیرد.
نقش تغذیه در بروز میگرن
افرادی که به میگرن دچار می شوند باید در مصرف برخی مواد غذایی که تشدید کننده سردرد های شدید است دقت داشته باشند. از این میان مصرف مواد غذایی حاوی ” تیرامین ” می تواند موجب شدت یافتن میگرن شود. این نوع ماده در غذاهای آماد و نمک سود شده و یا غذاهایی که به مدت طولانی در یخچال نگهداری می شود وجود دارد.
مواد غذایی مانند انواع گوشت و تخم مرغ، انواع مواد ساندویچی و ترشی جات، زیتون های فرآوری شده، ماهی دودی و برخی میوه ها مثل آناناس و کیوی برای افرادی که مستعد به میگرن هستند باید با دقت بیشتری مصرف شوند.
این افراد می توانند از مواد غذایی تازه و سبزیجات برای پیشگیری از بروز میگرن استفاده کنند. مواد غذایی مانند موز، ماهی تن، تخمه های آفتاگردان، زنجبیل، زرد چوبه و تمامی غذاهایی که حاوی کلسیم و منیزیم هستند، مانند: اسفناج و کلم بروکلی برای افرادی که به میگرن مبتلا هستند مفید خواهد بود.
سخن آخر
میگرن یک بیماری عصبی است که می‌تواند علائم متعددی ایجاد کند. غالباً این بیماری با سردرد شدید و خسته‌کننده شناخته می‌شود. علائم ممکن است شامل تهوع، استفراغ، مشکل در صحبت کردن، بی حسی یا سوزن شدن و حساسیت به نور و صدا باشد. میگرن در تمام سنین افراد را تحت تأثیر قرار می‌دهد. تشخیص سردردهای میگرنی بر اساس تاریخ بالینی، علائم گزارش شده و با حذف علل دیگر تعیین می‌شود.
