سرطان سینه یا سرطان پستان یکی از سرطان‌های شایع در زنان است که سالانه تعداد زیادی قربانی می‌گیرد. خوشبختانه این سرطان را می‌تواند زودهنگام تشخیص داد و برای درمان آن اقدام کرد.
امروزه سرطان سینه در میان خانمها بسیار شایع شده است. برای پیشگیری از سرطان پستان باید از علائم آن آگاه بود. امانشانه های سرطان سینه چیست؟ چگونه می‌توان آن را تشخیص داد؟ روش‌های درمانی سرطان پستان چیست؟ در ادامه این مطلب از دکتر مهناز شکروی تمامی این موارد را به شما توضیح می‌دهیم و روش‌های پیشگیری از این بیماری پرخطر را یادآور می‌شویم.
آناتومی سینه چیست؟
برای درک سرطان سینه، به اشتراک گذاشتن برخی اطلاعات اولیه در مورد ساختار طبیعی سینه مفید خواهد بود. پستان یک زن شامل قسمتهای زیر میباشد:
- لوب‌ها و لوبولها (غدد تولید کننده شیر)،
- مجاری شیر (مجاری کوچکی که شیر را به نوک سینه، مجرای سینه می‌رسانند)
- استروما از چربی و بافت همبند اطراف مجاری شیر، لوبولها، رگهای خونی و عروق لنفاوی تشکیل شده است.
بیشتر سرطان‌های سینه در سلولهای مجاری شیر شروع می‌شوند. برخی در لوبولها و تعداد بسیار کمی از سرطان‌های سینه در سایر بافت‌ها رخ میدهند.
سرطان سینه چیست؟
سرطان سینه به شرایطی گفته می‌شود که در طی آن بسیاری از سلول های طبیعی و مورد نیاز در بخش سینه به شکلی غیرعادی منتشر و تکثیر می‌شوند. در نتیجه شاهد ایجاد توده های سرطان هستیم که باعث می‌شود سایر شرایط افراد نیز با اختلالات و مشکلاتی روبرو شود.
تشخیص سرطان سینه
سرطان سینه بیماری شایع در بین زنان است که ممکن است هر بازه سنی را درگیر نماید، چرا که این بیماری محدود به بازه سنی خاصی نمی شود. وجود برآمدگی و یا ضخیم شدن پستان یا زیر بغل، تغییر اندازه و یا شکل سینه، ترشح مایع از نوک سینه، تغییر اندازه سینه، تغییرات نوک پستان، تغییر پوست سینه و یا هاله اطراف آن، هر نوع فرو رفتگی و یا چروکیدگی در پستان و یا وجوده توده ای سفت و بدون درد در پستان از علائم ابتلا به سرطان سینه است. در صورت مشاهده هر کدام از علائم فوق فورا به پزشک متخصص مراجعه نمایید و هرگز علائم مذکور را نادیده نگیرید.
روش های مختلفی برای تشخیص سرطان سینه وجود دارد که در اینجا به آن ها می پردازیم:
- معاینه سینه توسط خود شخص
توصیه می شود هر ماه این معاینه را انجام دهید. مناسب ترین زمان برای انجام این معاینه چند روز پس از قاعدگی می باشد. هر ماه 15 دقیقه و با دقت وضعیت سینه ها را معاینه نمایید و نسبت تغییرات ایجاد شده را به ماه قبل بسنجید، در صورت مشاهده هر گونه توده یا هر وضعیت غیر طبیعی فورا به پزشک متخصص مراجعه نمایید.
- انجام ماموگرافی
هر خانمی پس از 40 سالگی باید بطور سالانه آزمایش ماموگرافی و سایر معاینات پزشکی را انجام دهد. در حقیقت ماموگرافی یک عکس رادیوگرافی ساده از پستان و وسیله ای برای تشخیص زودرس سرطان های غیرقابل لمس در پستان می باشد. زنانی که فامیل درجه یک آن ها (یعنی مادر یا خواهرشان) مبتلا به سرطان پستان باشند باید از ۳۵ سالگی ماموگرافی سالانه انجام دهند. بهترین زمان انجام ماموگرافی هفته اول قاعدگی است.
- نمونه برداری یا بیوپسی
نمونه برداری یا بیوپسی یک روش قطعی برای تشخیص سرطان پستان می باشد. ممکن است نمونه برداری با دو روش انجام گیرد، روش اول، روش جراحی است که پس از بیهوشی از بافت پستان نمونه برداری صورت می گیرد. در روش دوم با استفاده از یک سوزن بسیار باریک و ظریف، نمونه ای از بافت سرطانی برداشته شده و جهت تشخیص قطعی به آزمایشگاه پاتولوژی فرستاده می شود.
- سونوگرافی یا استفاده از امواج فراصوت
در برخی مواقع برای تشخیص توده ی مشکوک در پستان، از سونوگرافی استفاده می شود. سونوگرافی برای مشاهده برخی از تغییرات پستان که توسط خود بیمار احساس شده اما با ماموگرافی قابل مشاهده نیستند، مورد استفاده قرار می گیرد. سونوگرافی یک روش بسیار مناسب است زیرا در این روش از اشعه های مضر استفاده نمی شود.
علائم سرطان پستان چیست و چطور آنها را تشخیص دهیم؟
این بیماری در بعضی افراد بدون علامت ظاهر می‌شود و گاهی علائم مختلفی دارد که در افراد مختلف متفاوت است. وجود داشتن علامت‌های زیر لزوماً به معنی این نیست که به این بیماری مبتلا شده‌ایم، اما با دیدن این علائم کلی، می‌توانیم به این بیماری شک کنیم و به پزشک مراجعه کنیم:
- ایجاد شدن برجستگی یا اجزای توده مانند در پستان یا حفره‌ی زیر بغل
- تورم بخشی از پستان یا ضخیم شدن پوست آن
- پرتقالی شدن پوست پستان
- درد نوک پستان یا کشیده شدن نوک پستان به سمت داخل
- قرمز یا پوست پوست شدن نوک پستان
- ترشح هر نوع ماده‌ای غیر از شیر از نوک پستان (مثل خون)
- هرگونه تغییر در شکل پستان یا حس درد
پیشگیری از سرطان سینه
ورزش( حقیقات نشان داده فعالیت های فیزیکی و انجام روزانه نیم تا یک ساعت ورزش می تواند خطر ابتلا را تا ۲۰ درصد کاهش دهد.زیرا ورزش میزان هورمون های استروژن و تستوسترون را در خون متعادل می کند).
مصرف لبنیات (لبنیات غنی از کلسیم می باشد که تحقیقات نشان داده استفاده از کلسیم در پیشگیری از سرطان نقش دارد).
مصرف میوه (میوه ها به دلیل داشتن فیبر و آنتی اکسیدان نقش به سزایی در کاهش ایجاد سرطان دارند.آنتی اکسیدانها با جلوگیری از واکنشهای اکسیداسیونی و جلوگیری از آزاد شدن رادیکال آزاد از ایجاد سلولهای سرطانی جلوگیری می کنند.از آنتی اکسیدانها می توان به ویتامین E، A، C و سلنیوم اشاره کرد که در میوه جات وجود دارند. فیبر علاوه بر پیشگیری از سرطان در متعادل نگه داشتن وزن بدن نیز نقش موثری داند).
بچه دار شدن (طبق گفته محققان زنانی که بچه دار می شوند سرطان در آنها کمتر بروز می کند).
شیردهی (شیردهی سالهاست مورد توجه محققان آنکولوژیست قرار گرفته و به نظر می رسد شیردهی با مکانیسم های خاصی مانع بروزسرطان می شود و هرچه تعداد دفعات و مدت شیردهی بیشتر باشد میزان ابتلا کمتر است)
رژیم غذایی کم چرب (مصرف غذاهی پرچرب و دسرهای پرچرب و پرکالری می توانند زمینه ساز ایجاد سرطان باشند.و بهتر است خانمها در برنامه غذایی خود از غذاهای بدون کلسترول و کم چرب مثل سویا استفاده کنند. سویا می تواند جایگزین خوبی برای گوشتهای پرچرب باشد).
برای درمان سرطان پستان باید چه کنیم؟
وقتی علائم را در خودمان تشخیص دادیم، باید به پزشک متخصص مراجعه کنیم. اگر پزشک تشخیص دهد که به سرطان پستان مبتلا هستیم، دوره‌‌ی درمان را آغاز می‌کند. انتخاب شیوه‌‌ی درمان بستگی به نوع سرطان و میزان پیش‌روی آن دارد. هر چه زودتر این بیماری را تشخیص دهیم (در مراحل اولیه) درمان آن راحت‌تر می‌شود. برای درمان سرطان شیوه‌های مختلفی وجود دارد از جمله:
جراحی: یکی از شیوه‌های درمان سرطان پستان، جراحی برای برداشتن توده سرطانی است
شیمی‌درمانی: در شیمی‌درمانی، با استفاده از داروهای خوراکی و تزریقی سعی می‌کنند سلولهای سرطانی را بکشند و توده‌ی سرطانی را کوچک‌تر کنند
هورمون درمانی: یکی دیگر از شیوه‌ها این است که نگذاریم هورمون‌های زنانه که برای سلول‌ها لازم است، به سلولهای سرطانی برسند
زیست درمانی یا درمان بیولوژیک: در این شیوه درمانی سعی می‌کنند سیستم ایمنی فرد را قوی کنند تا بتواند به سرطان غلبه کند
پرتودرمانی: کشتن سلولهای سرطانی از طریق پرتوهایی مثل اشعه ایکس
جمع بندی
با توجه به اینکه هر ساله تعداد زنان زیادی در سرتاسر دنیا درگیر سرطان پستان می شوند، تشخیص زود هنگام این بیماری مهم ترین گام در راستای پیشبرد برنامه های درمانی برای رهایی از این بیماری می باشد. همانطور که در این مطلب ذکر نمودیم، راههای تشخیص سرطان پستان بسته به نوع آن، سن فرد، نتایج آزمایش های قبلی و تشخیص پزشک متفاوت است. به امید آنکه با تشخیص به موقع این بیماری و پیگیری راه های درمان، بهبودی هر چه سریع تر برای همه بیماران حاصل شود.
