سرطان روده یکی از بیماری‌های شایعی است که سالانه تعداد زیادی از افراد را درگیر می‌کند. با اینکه ابتلای افراد مسن به سرطان روده بیشتر از سایرین است، اما به این معنا نیست که هیچ فرد جوانی به سرطان روده مبتلا نمی‌شود. پس لازم است با علائم آن آشنا شوید تا درصورت بروز برای تشخیص به موقع و درمان اقدام کنید؛ پس تا انتهای این مطلب از دکتر مهناز شکروی همراه ما باشید.
سرطان روده بزرگ چه علائمی دارد؟
علائم این بیماری به شرح زیر است:
- تغییراتی در عملکرد روده مانند اسهال، یبوست یا تغییر در قوام مدفوع
- خونریزی مقعدی یا مشاهده خون در مدفوع
- ایجاد مشکلاتی در شکم مانند گرفتگی، وجود گاز یا درد
- احساس عدم تخلیه روده
- احساس ضعف یا خستگی
- کاهش وزن بدون دلیل
بسیاری از افراد مبتلا به سرطان روده بزرگ در مراحل اولیه بیماری هیچ علائمی ندارند. هنگامی که علائم ظاهر می‌شود، بسته به اندازه و محل ایجاد آن، در هر فردی متفاوت خواهد بود.
دلایل ایجاد سرطان روده بزرگ
سرطان روده بزرگ به دلیل رشد و تقسیم بی رویه سلولهای بدن اتفاق می‌افتد. سلولهای بدن به طور مداوم در حال تقسیم، رشد و از بین رفتن هستند. مجموع این اتفاقات باعث می‌شود بدن ما سلامت بماند و عملکرد صحیح داشته باشد.
در سرطان کولورکتال، سلولهای دیواره روده شروع به رشد و تقسیم می‌کنند اما این سلول‌ها در ادامه از بین نخواهند رفت. در نتیجه این سلول‌ها می‌توانند منجر به تشکیل پولیپ و سرطان شوند.
هنوز مشخص نیست که چرا برخی افراد دچار پولیپ و در نهایت سرطان می‌شوند. اما تحقیقات نشان می‌دهند برخی عوامل احتمال ابتلا به سرطان را زیاد می‌کنند. این عوامل شامل برخی بیماری‌ها، ژنتیک و سبک زندگی می‌باشد.
البته داشتن یک یا چند مورد از این عوامل خطر به این معنی نیست که قطعا به سرطان مبتلا می‌شویم. دانستن این موضوع به ما کمک می‌کند با آگاهی با سرطان و روش‌های غربالگری مربوط به آن برخورد کنیم.
برخی از این عوامل خطر عبارتند از:
- مصرف دخانیات
- مصرف بیش از اندازه الکل
- عدم تحرک کافی
- چاقی
- رژیم غذایی دارای مقدار زیادی گوشت
- بیماری‌های التهابی روده
- ژنتیک
- سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان روده بزرگ و سایر سرطان‌ها
- سابقه خانوادگی ابتلا به پولیپ روده
- داشتن تعداد زیادی پولیپ در روده
روش‌های تشخیص سرطان روده شامل چه مواردی است؟
اولین اقدام پزشک برای تشخیص سرطان روده معاینه فیزیکی و بررسی پولیپ‌ها و توده‌های شکمی و معاینه‌ی رکتوم است. سپس پزشک در مورد موارد زیر از بیمار شرح حال می‌گیرد.
- سابقه‌ی خانوادگی ابتلا به سرطان روده بزرگ یا سرطان روده کوچک
- مدت زمان بروز علائم
- سابقه‌ی مواجهه با پرتودرمانی
اما این موارد کافی نیست و لازم است از آزمایش‌های تشخیصی هم استفاده شود. آزمایشات بالینی که به تشخیص سرطان روده کمک می‌کند شامل موارد زیر است.
- آزمایش خون و مدفوع
با شمارش کامل سلولهای خونی و آزمایش عملکرد کبد می‌توان اختلالات گوارشی و علائم هشدار دهنده سرطان را بررسی کرد. همچنین از آزمایش مدفوع برای بررسی خون دفع شده در مدفوع استفاده می‌شود.
- بیوپسی
در مواردی که پولیپ یا ضایعه‌ی مشکوکی در روده بیمار مشاهده شود، از بپوپسی یا نمونه برداری استفاده می‌شود.
- کولونوسکوپی
در این روش یک لوله دراز که به انتهای آن دوربین وصل است وارد فضای کولون و رکتوم می‌شود تا وجود موارد غیر طبیعی را بررسی کند. طی انجام این روش پزشک قادر است از نواحی غیر طبیعی نمونه بردارد و بریا بررسی دقیق‌تر آن را به آزمایشگاه ارسال کند.
- تصویربرداری با اشعه ایکس
تصویربرداری با استفاده از محلول کنتراست رادیواکتیو که حاوی باریم است یکی از روش‌های تشخیص دقیق سرطان روده است. این محلول داخل روده ریخته می‌شود و آستر کولون را می‌پوشاند تا کیفیت تصویربرداری بهبود پیدا کند.
سرطان روده بزرگ چه درمانی دارد؟
درمانی که برای این بیماری در نظر گرفته می‌شود، بستگی به نوع و مرحله سرطان دارد. همچنین موارد دیگری مانند وضعیت کلی بیمار، سن و سایر خصوصیات فرد در نظر گرفته خواهد شد.
هیچ درمان مشخصی برای سرطان وجود ندارد. رایج‌ترین درمانی که برای این بیماری در نظر گرفته می‌شود، شامل جراحی، شیمی درمانی و پرتو درمانی است. در ادامه هر یک از موارد را توضیح خواهیم داد.
عمل جراحی
به جراحی برای برداشتن بخشی یا تمام روده بزرگ «کولکتومی» گفته می‌شود. طی این روش جراحی، قسمتی از روده بزرگ سرطانی و دیگر بافت‌های آسیب‌دیده خارج می‌شود.
به‌طور مثال غدد لنفاوی اطراف خارج می‌شود تا خطر گسترش این بیماری را به حداقل برسانند. قسمت سالم روده باقی خواهد ماند.
انواع دیگر جراحی‌ها به شرح زیر است:
آندوسکوپی
سرطان موضعی را با استفاده از این روش برطرف می‌کنند. آندوسکوپی دارای یک لوله باریک که همراه با دوربین است که برای برداشتن بافت سرطانی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
جراحی لاپاراسکوپی
چندین برش کوچک در شکم ایجاد می‌شود، این روش برای خارج کردن پولیپ‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
جراحی جهت تسکین
این نوع جراحی برای تسکین نوع غیر قابل درمان یا پیشرفته انجام می‌گیرد. جراح سعی می‌کند که هرگونه انسداد روده بزرگ را تسکین دهد. همچنین درد، خونریزی و سایر علائم را کنترل کند.
شیمی درمانی
در طول شیمی درمانی، پزشک دارویی که در روند تقسیم سلولی اختلال ایجاد می‌کند، تجویز خواهد کرد. در واقع این داروهای تجویزی به پروتئین‌ها یا DNA سلولهای سرطانی آسیب می‌رساند و آنها را از بین خواهد برد.
این درمان سلولهای تقسیم‌کننده را مورد هدف قرار می‌دهد. از آنجایی که داروها در سراسر بدن حرکت می‌کنند و درمان به صورت چرخه‌ای است؛ بنابراین، بدن زمان لازم را برای بهبودی بین دوزها دارد.
عوارض جانبی این روش درمانی به شرح زیر است:
- ریزش مو
- حالت تهوع
- خستگی
- استفراغ
در طی درمان‌های ترکیبی اغلب از چندین نوع شیمی درمانی به کار برده می‌شود یا شیمی درمانی را با سایر روش‌های درمانی ترکیب می‌کنند.
پرتو درمانی
در طی این روش سلول سرطانی را با تمرکز پرتوهای گاما با انرژی بالا از بین می‌برند. ممکن است پرتو درمانی به صورت خارجی استفاده شود.
برای تابش داخلی مواد رادیواکتیو در نزدیک محل سرطان کاشته می‌شود. از عوارض جانبی این روش درمانی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تغییرات خفیف پوستی شبیه به آفتاب سوختگی
- حالت تهوع
- استفراغ
- اسهال
- از دست دادن اشتها
- خستگی
- کاهش وزن
اکثر عوارض جانبی پس از اتمام درمان برطرف شده یا کاهش می‌یابد.
جمع بندی
سرطان روده بزرگ وابسته به رژیم غذایی است، به گونه ای که انتخاب درست مواد غذایی می تواند از این بیماری جلوگیری کند. عواملی مانند مصرف زیاد گوشت قرمز، الکل، اسید های چرب و چاقی فرد خطر ابتلا به این سرطان را افزایش می دهد. برای جلوگیری از بروز کانسر روده بزرگ بهتر است در سبک زندگی خود تغییرات اساسی ایجاد کنید تا به این بیماری دچار نشوید.
