تب دنگی یک بیماری ویروسی است که توسط پشه‌های آلوده به ویروس دنگی منتقل میشود. این بیماری در مناطق گرمسیری و نیمه‌گرمسیری جهان شایع است و می‌تواند عواقب جدی برای سلامتی به همراه داشته باشد. در این مقاله از دکتر مهناز شکروی به بررسی علائم تب دنگی، روش‌های پیشگیری و راه‌های درمان آن خواهیم پرداخت.
تب دنگی چگونه منتقل میشود؟
این بیماری توسط پشه‌های آلوده به ویروس دنگی، عمدتاً گونه‌های Aedes aegypti و Aedes albopictus، به انسان منتقل میشود. این پشه‌ها معمولاً در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری زندگی می‌کنند و در طول روز فعال هستند. تب دنگی به طور مستقیم از فردی به فرد دیگر منتقل نمی‌شود، بلکه از طریق گزش پشه آلوده است که ابتدا فرد آلوده را نیش زده و سپس ویروس را به فرد دیگری منتقل می‌کند.
پشه آئدس چه شکلی است؟ (تب دنگی پشه آئدس)
پشه آئدس (Aedes aegypti) ظاهری خاص دارد که آن را از دیگر پشه‌ها متمایز می‌کند. این پشه‌ها:
بدنی سیاه با نوارهای سفید روی پاها دارند.
یک الگوی سفید مشخص به شکل چنگک یا لایرا پشتشان (ناحیه توراکس) دیده میشود.
معمولاً اندازه کوچکی دارند (حدود ۴ تا ۷ میلی‌متر).
در تصویر زیر می‌توانید این پشه را مشاهده کنید.
علائم تب دنگی
تب دنگی معمولاً با علائم زیر آغاز میشود:
1- تب بالا: یکی از اولین و اصلی‌ترین علائم تب دنگی، تب ناگهانی و بالاست که می‌تواند به 39 تا 40 درجه سانتی‌گراد برسد.
2- دردهای عضلانی و مفصلی: بسیاری از بیماران از دردهای شدید در عضلات و مفاصل شکایت دارند .
3- سردرد: سردردهای شدید و مداوم نیز یکی دیگر از علائم رایج این بیماری است.
4- خستگی و ضعف عمومی: احساس خستگی و ضعف عمومی ممکن است پس از ابتلا به بیماری افزایش یابد.
5- درد پشت چشم: برخی از بیماران از درد شدید در ناحیه پشت چشم شکایت می‌کنند.
6- راش‌های پوستی: در برخی موارد، راش‌های پوستی ممکن است در روزهای بعد از شروع تب ظاهر شوند.
7- نقص در سیستم گوارش: تهوع، استفراغ و درد شکم نیز از دیگر علائم شایع هستند.
بسته به شدت بیماری، تب دنگی می‌تواند به دو نوع خفیف و شدید تقسیم شود. تب دنگی شدید می‌تواند منجر به خونریزی، کاهش فشار خون و حتی شوک شود که نیاز به مراقبت‌های پزشکی فوری دارد.
تب دنگی چه عوارضی دارد؟
تب دنگی شدید می‌تواند باعث خونریزی داخلی و آسیب‌دیدگی اندام‌ها شود. در این شرایط ممکن است فشار خون تا سطوح خطرناک کاهش یابد و باعث شوک شود. همچنین در بعضی موارد، بیماری شدید کشنده است.
زنانی که در دوران بارداری بیمار می‌شوند، ممکن است ویروس را در هنگام زایمان به نوزاد خود منتقل کنند. به‌علاوه، نوزادان این زنان در معرض خطر زایمان زودرس، وزن کم هنگام تولد یا بعضی مشکلات جنینی قرار دارند.
پیشگیری از تب دنگی
پیشگیری از تب دنگی بیشتر بر کنترل جمعیت پشه‌ها و جلوگیری از نیش آن‌ها متمرکز است. برخی از روش‌های مؤثر در پیشگیری عبارتند از:
- استفاده از حشره‌کش‌ها: استفاده از حشره‌کش‌ها در محیط‌های مسکونی و اداری می‌تواند به کاهش جمعیت پشه‌ها کمک کند.
- پوشیدن لباس‌های محافظ: پوشیدن لباس‌های بلند و استفاده از رنگ‌های روشن می‌تواند خطر نیش پشه‌ها را کاهش دهد.
- استفاده از دافع حشرات: استفاده از مواد دافع حشرات مانند DEET می‌تواند به جلوگیری از نیش پشه‌ها کمک کند.
- محافظت از محیط زیست: حذف ایستگاه‌های آب راکد که محل تخم‌گذاری پشه‌ها هستند، می‌تواند به کاهش جمعیت آن‌ها کمک کند.
- آموزش جامعه: افزایش آگاهی عمومی درباره علائم، نحوه انتقال و روش‌های پیشگیری از تب دنگی می‌تواند تأثیر زیادی بر کاهش شیوع این بیماری داشته باشد.
راه‌های درمان تب دنگی
در حال حاضر هیچ درمان خاصی برای تب دنگی وجود ندارد، اما درمان‌های حمایتی می‌توانند به کاهش علائم و تسریع در بهبودی کمک کنند:
- استراحت کافی: استراحت کافی برای بهبود سریع‌تر بدن ضروری است.
- مصرف مایعات: مصرف مایعات فراوان به جلوگیری از کم‌آبی بدن کمک می‌کند. آب، آب‌میوه‌ها و سوپ‌ها گزینه‌های خوبی هستند.
- داروهای مسکن: داروهای مسکن مانند پاراستامول (استامینوفن) می‌توانند به کاهش تب و درد کمک کنند. اما باید از مصرف داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن و آسپرین خودداری کرد، زیرا ممکن است خطر خونریزی را افزایش دهند.
- مراقبت پزشکی: در صورت بروز علائم شدید یا نگرانی درباره وضعیت بیمار، مراجعه به پزشک ضروری است. در موارد شدید ممکن است نیاز به بستری شدن در بیمارستان و دریافت مایعات داخل وریدی باشد.
- پیگیری وضعیت بیمار: نظارت بر علائم بیمار و پیگیری تغییرات وضعیت او بسیار مهم است تا در صورت بروز عوارض جدی، اقدام فوری صورت گیرد.
نتیجه‌گیری
تب دنگی یک بیماری جدی است که نیازمند آگاهی و اقدامات پیشگیرانه مؤثر است. شناخت علائم اولیه این بیماری و اقدام سریع می‌تواند به کاهش عوارض آن کمک کند. همچنین، رعایت نکات پیشگیرانه و استفاده از روش‌های درمانی حمایتی می‌تواند به بهبود سریع‌تر بیماران کمک کند. با افزایش آگاهی عمومی و همکاری جامعه، می‌توان شیوع این بیماری را کاهش داد و سلامت عمومی را حفظ کرد.
