طب سوزنی یا سوزن درمانی (acupuncture) مهمترین شاخه طب سنتی چین است که بر پایه اعتقادات قدیمی مردم چین مبنی بر وجود گذرگاه های انرژی (مریدیان meridian) در نقاط خاصی از بدن مورد استفاده قرار می گیرد. در طب چینی، عدم تعادل انرژی در گذرگاه های انرژی را عامل بیماری می دانند. این روش هنوز مبنای علمی تایید شده ای ندارد ولی با توجه به تاثیرات چشمگیری که در درمان برخی بیماریها دارد، به عنوان یک روش تجربی در مجامع پزشکی مورد قبول واقع شده است. بر اساس تئوری طب سوزنی، این گذرگاه های انرژی محل گذر انرژی حیات در بدن (یا QI با تلفظ چی) انسان هستند که در برخی مواقع این گذرگاه ها گرفته می شوند که دلیل بیماری در بدن می شود و با فروبردن سوزنهای بسیار نازک این روش درمانی در این نقاط خاص، مسیر گذر انرژی در این گذرگاه ها باز شده و بیماریها برطرف می شوند.در ادامه این مطلب با دکتر مهناز شکروی همراه باشید.
آشنایی با اصول طب سوزنی
به گفته TCM یا متخصصان طب سوزنی، بدن انسان از شبکه پیچیده ای از نصف النهارها تشکیل شده است که اندام ها و سیستم های مختلف را به هم متصل می کنند. اعتقاد بر این است که بیش از ۳۵۰ نقطه طب سوزنی در امتداد این نصف النهارها وجود دارد. هر نقطه طب سوزنی عملکرد خاصی دارد و با اندام ها و عملکردهای مختلف بدن مطابقت دارد. متخصص طب سوزنی بر اساس علائم و تشخیص بیمار، نقاط مناسب را برای تحریک انتخاب می کند.
طب سوزنی با استفاده از سوزن های ظریف و استریل، نقاط طب سوزنی را تحریک می کند. سوزن ها بسته به شرایطی که تحت درمان هستند، در اعماق مختلف وارد پوست می شوند. قرار دادن آرام سوزن ها به طور کلی بدون درد است، اگرچه برخی از افراد ممکن است احساس خفیف یا سوزن سوزن شدن را تجربه کنند.
طب سوزنی در درمان چه بیماری هایی کاربرد دارد؟
- انواع درد های بدنی و مفاصل
- اضطراب، استرس و افسردگی
- مشکلات خواب
- مشکلات گوارشی و اجابت مزاج
- اختلالات تنفسی شامل آسم و آلرژی
- اگزما و سایر اختلالات پوستی
- بیماری های زنان و مشکلات قاعدگی
- مشکلات جنسی در خانم ها و آقایان و درمان نازایی
- سطح انرژی پایین و خستگی مزمن
- چاقی
- زیبایی و جوانسازی
مزایای طب سوزنی
این روش مانند روش های دیگر دارای مزایا و معایبی می‌باشد که از مزایای آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد :
▪ عدم نیاز به بیهوشی
▪ غیر تهاجمی بودن
▪ بدون نیاز به عمل
▪ کمک به درمان بیماریها
▪ وقت‌گیر نبودن جلسات طب سوزنی
▪ کاملا طبیعی و بدون موارد شیمیایی
▪ کاربرد در درمان چاقی
▪ موثر در درمان نفخ معده، اسید معده، ریفلاکس معده، یبوست و روده تحریک‌پذیر
طب سوزنی چگونه بر بدن تاثیر می‌گذارد؟
در طب چینی، فرض بر این است که انرژی به نام چی در بدن جریان دارد. پزشکان چینی، علت ابتلا به بیماری‌های مختلف را بهم خوردن تعادل این انرژی در بدن می‌دانستند.
در این روش هدف این است که با وارد کردن سوزن‌ها در نقاط خاصی از بدن، که در سرتاسر بدن پخش شده‌اند، تعادل انرژی چی بازیابی شود. صدها نقطه طب سوزنی، در امتداد 14 مسیر اصلی انرژی چی وجود دارد، که به آن‌ها کانال‌های حامل انرژی نیز گفته می‌شود.
وارد کردن سوزن‌ها باعث تحریک قسمت‌های خاصی از بدن شده و فرآیند‌های زیر را تحریک می‌کند:
- تحریک پاسخ بدن به یک بیماری یا علامت خاص.
- بازیابی تعادل بدن.
- آزادسازی مواد شیمیایی مانند اندورفین‌ها، مسکن‌های طبیعی بدن و انتقال دهنده‌های عصبی (مواد شیمیایی که تکانه‌های عصبی را کنترل می‌کنند.)
یک مطالعه در سال 2017 نشان داد، که بسیاری از نقاط طب سوزنی، در قسمت‌هایی از بدن قرار دارند، که تراکم گیرنده‌ها و نورون‌های حسی در آنجا بالا است. بنظر می‌رسد، که وارد کردن سوزن در این نواحی، عملکرد این نورون‌ها را تحت تاثیر قرار داده، و باعث می‌شود نحوه پردازش درد در مغز تغییر کند.
یک مطالعه دیگر در سال 2018 نشان داد، که این روش می‌تواند به طورموثری، دردهای مزمن را تسکین دهد.
پزشکان همچنان در حال مطالعه برای یافتن علت دقیق تاثیرات این روش بر بدن هستند.
آیا طب سوزنی دردناک است؟
ممکن است با وارد شدن هر سوزن، کمی احساس سوزش مختصر داشته باشید. برای مقایسه، درد ناشی از وارد شدن سوزن‌ها در این روش، از درد واکسن زدن یا خونگیری بسیار کمتر است. سوزنهای طب سوزنی بسیار نازک‌تر از سوزن‌هایی هستند، که برای تزریق و خونگیری استفاده می‌شوند. این سوزن‌ها برخلاف سوزنهای پزشکی، توخالی نیستند.
وارد شدن سوزن‌ها در عضلات، ممکن است باعث شود کمی احساس گزگز داشته باشید و یا دردی مبهم را در محل وارد شدن سوزن احساس کنید. پزشک از شما خواهد خواست، که درصورت احساس درد شدید، یا در اثر تشدید بی‌حسی یا گزگز، به او اطلاع دهید. این احساسات معمولاً به این معنی است که درمان موثر واقع شده است.
نتایج و مراقبت‌های پس از درمان
برخی از افراد پس از این روش، احساس آرامش و انرژی می‌کنند و علائم آن‌ها رو به بهبودی می‌رود. با این حال همه افراد به طب سوزنی پاسخ یکسانی نمی‌دهند. اگر علائم شما در عرض چند هفته شروع به بهبود نکردند، ممکن است طب سوزنی روش درمانی مناسبی برای شما نباشد.
اندازه گیری نتیجه و فواید طب سوزنی گاهی بسیار دشوار است، اما بسیاری از بیمارانی که این روش را امتحان کرده‌اند، از تاثیر آن در کاهش علائم و مدیریت درد خود راضی بوده‌اند.
این روش عوارض جانبی کمی دارد، بنابراین اگر سایر درمان‌ها در بهبودی مشکل شما تاثیر چندانی نداشته‌اند، ممکن است از امتحان کردن طب سوزنی سود ببرید.
سخن پایانی
در این مقاله سعی کردیم برای درمان بسیاری از بیماریها روش طب سنتی (سوزنی) کشور چین را به طور کامل بررسی کنیم. سعی کردیم دید کلی از این متد داشته باشید تا پیش از شروع درمان، آگاهانه این روش را انتخاب کنید. یکی از بیماری‌هایی که برای درمان از طب سوزنی استفاده می‌کنند، انواع بیماری‌های عصبی است. با بهم ریختگی اعصاب و روان بسیاری از نواحی بدن از جمله ماهیچه تحت تاثیر قرار می‌گیرند. با تحریک کردن نواحی بدن به کمک سوزن‌ها، عملکرد بدن به صورت طبیعی اصلاح می‌شود.
