سینوزیت نوعی بیماری عفونی است که غالبا در فصل سرما رخ می دهد. البته برخی از انواع سینوزیت، فصلی هستند به این معنا که با شروع فصل جدید به دلیل وجود مواد آلرژن در هوا، سینوس ها تحریک شده و در نتیجه سینوزیت بروز خواهد کرد. این عارضه انسان را اذیت می کند چون با درد همراه خواهد بود از سویی دیگر فرد برای تنفس دچار مشکل می شود. در ابتدا متخصص با بررسی ظاهری، احتمال ابتلا به سینوزیت را حدس می زند اما تشخیص دقیق و همچنین تشخیص میزان پیشرفت بیماری، لازم است تست هایی انجام گیرد. این مقاله از دکتر مهناز شکروی اطلاعات خوبی در مورد نشانه های سینوزیت و راه های تشخیص آن ارائه خواهد کرد.
سینوزیت چیست ؟
انسان ها در اطراف بینی، گونه وحتی روی پیشانی خود فضاهای کوچکی مملو از هوا دارند که اصطلاحا به آنها سینوس می گویند. این حفره های کوچک یک پوشش سلولی و نرم دارند که به آن مخاط می گویندو به صورت معمول ترشحات اندکی دارند که از طریق بینی یا حلق تخلیه می شوند. هنگامی که فردی به سینوزیت مبتلا می شود، غشاهای مخاطی بینی،گلو و خود سینوس ملتهب و متورم می شوند. با این اتفاق راه خروج ترشحات گرفته شده و دهانه خروج سینوس بسته می شود.
سینوسهای بسته شده، ایجاد یک محیط مرطوب می کنند که بسیار نسبت به عفونی شدن مستعد می باشد. سینوسهایی که عفونی می شوند و نمی تواند تخلیه شوند پر از چرک شده و ایجاد علایمی چون ترشحات غلیظ، زرد یا سبز رنگ و درد صورت و دیگر علایم عفونت را می کنند. بصورت کاملا ساده اگر از شروع علائم سینوزیت چندروز گذشته باشد(بین یک تا سه هفته) به این سینوزیت حاد گفته می شود و اگر به هر دلیلی درمان طولانی شود وبهبود حاصل نشود و بیمار مدام مشکل داشته باشد، به آن سینوزیت مزمن می گویند. خوب است بدانید اکثرسینوزیت ها همان سینوزیت حاد است.
علایم سینوزیت
۱-احساس درد و یا فشار در پیشانی، گیجگاه ها، گونه ها، بینی، پشت و یا دور چشم ها.
۲-تنفس از راه بینی دشوار میشود.
۳-تخلیه ترشحات غلیظ، زرد و یا سبز رنگ از بینی و یا پشت حلق.
۴-کاهش حس بویایی و چشایی.
۵-گرفتگی و احتقان بینی، آبریزش بینی.
۶-درد در فک فوقانی و یا دندانهای آرواره بالا.
۷-سر درد هنگام برخاستن از خواب که با خم شدن به طرف جلو بدتر میشود.
۸-بوی بد دهان..
۹-گوش درد-احساس گرفتگی گوشها.
۱۰-خستگی.
۱۱-سرفه (در هنگام شب تشدید میشود)، گلو درد.
۱۲-حالت تهوع و استفراغ.
۱۳-علایم سرماخوردگی ای که به درمان پاسخ نمیدهند.
۱۴-درد و تورم در ناحیه صورت.
۱۵-احساس سنگین بودن سر.
علایم سینوزیت های خاص
۱-سینوزیت فکی: درد در فک بالا و دندانهای فک فوقانی-گونه ها حساس به لمس می شوند.
۲-سینوزیت پیشانی: لمس و فشار اندک به پیشانی ایجاد درد میکند.چشم ها حساس به نور میشوند.
۳-سینوزیت شب پره ای: گوش درد، گردن درد، درد در عمق سر.
۴-سینوزیت پرویزنی: تورم پلک ها و درد در ناحیه بین بینی و چشمها-حساسیت به لمس در دو طرف بینی-از دست رفتن حس بویایی .
انواع سينوزيت :
سينوزيت حاد:
سينوزيت حاد بين 2 تا 4 هفته بطول مي انجامد. سينوزيت حاد عمدتاً در پي سرما خوردگي و آنفلوآنرا بروز ميکند.
عفونت اوليه به مخاط سينوسها هجوم آورده و ايجاد التهاب در آنها مي کند. بدن شما با توليد بيشتر موکوس به اين هجوم ويروسها پاسخ مي دهد.
افزايش موکوس سبب ميگردد که دهانه سينوسها تنگ و يا مسدود شود. در نتيجه احتباس ترشحات و ميکروبها روي ميدهد. تجمع اين ترشحات محيط مساعدي براي رشد و تکثير ميکروبها فراهم مي آورد (چراکه با جريان طبيعي تخليه نشده اند).
در مجاري فوقاني تنفسي باکتريهاي بي ضرري وجود دارند، اما هنگامي که سيستم ايمني بدن تضعيف ميگردد، و يا تخليه سينوسهاي مسدود شده (در پي سرماخوردگي و يا عفونتهاي ويروسي) مختل مي شود ،اين باکتريها بسرعت تکثير يافته و به سينوسها هجوم مي آورند.
گاه عفونتهاي قارچي نيز ميتوانند ايجاد سينوزيت حاد کنند. چنانچه علايم سرماخوردگي بيش از يک هفته باقي بماند ممکن است به سينوزيت تبديل شده باشد.
سينوزيت مزمن:
سينوزيت وقتي بيش از 4 هفته تداوم مي يابد مزمن شده است. سينوزيت مزمن ممکن است تا سالها گريبانگير بيمار شود. عموماً توسط عوامل آلرژي زا و عفونتهاي باکتريايي ايجاد ميشود. آسم و اختلالات آلرژيک مزمن عموماً باعث ايجاد سينوزيت مزمن ميگردند. 20 درصد از بيماران مبتلا به سينوزيت مزمن به پوليپ بيني نيز مبتلا ميشوند.
سينوزيت عود کننده:
بيمار چندين حمله سينوزيتي را در طي سال تجربه ميکند. حملات بر اثر واکنش آلرژيک، تغييرات دمايي شديد (هواي خيلي سرد و خشک و يا خيلي گرم)، مو و شوره سر حيوانات، گرده گياهان، مايت ها، دود سيگار و گرد و غبار ايجاد ميگردند.
درمان سينوزيت:
1-داروهاي ضد درد:
از جمله آسپرين، استامينوفن، پاراستامول، ايبوپروفين براي تخفيف درد.
2-آنتي بيوتيک ها:
چنانچه علت سينوزيت عفونت باکتريايي باشد آنتي بيوتيک تجويز ميگردد. مدت درمان با آنتي بيوتيک 2 تا 12 هفته بطول مي انجامد. ( و يا تا يک هفته پس از ناپديد شدن علايم)
3-کورتيکواستروئيدها:
براي کاهش التهاب سينوسها تجويز ميشود. (بصورت اسپري و يا خوراکي)
4-ضد احتقان ها و آنتي هيستامين ها:
به اشکال خوراکي و يا افشانه تجويز ميگردند. آنتي هيستامينها ميزان ترشح موکوس را کاهش و يا متوقف ميکند. ضد احتقان ها نيز گرفتگي بيني را برطرف ميکنند. توجه داشته باشيد که نبايد از ضد احتقان ها بيش از 4 روز متوالي استفاده شود. چراکه پس از قطع آنها التهاب و تورم بيني افزايش خواهد يافت.
5-رطوبت:
استفاده از دستگاه بخور و رطوبت سازها روند تخليه سينوسها را تسهيل ميکند.
6-شستشوي بيني:
شستشوي بيني با سرم نمکي باعث رقيق شدن موکوس ميشود.
7-درمان سرماخوردگي و آلرژي ها.
8-مصرف فراوان مايعات:
به ويژه مايعات گرم مانند چاي و سوپ. مايعات باعث رقيق شدن موکوس ميشود.
9-استفاده از اسپري هاي ضد قارچ (به ندرت)
10-قرار دادن کمپرس گرم و مرطوب بروي موضع درد به مدت 5 تا 10 دقيقه.
11-استحمام و دوش آب گرم باعث شل شدن و رقيق شدن موکوس ميشود.
12-عمل جراحي:
چنانچه درمان دارويي موثر واقع نشود در موارد نادر بايستي عمل جراحي صورت گيرد.
اهداف عمل جراحي به قرار زير است:
- برداشتن بافت عفوني، متورم و آسيب ديده.
- برداشتن استخوان و يا غضروف اضافي بمنظور گشاد کردن منافذ سينوسها. (اصلاح ساختار تيغه و شاخک هاي بيني)
- برداشتن پوليپ.
- خارج کردن اجسام خارجي اي که مجاري بيني و سينوسها را مسدود ساخته اند (در کودکان)
انواع جراحي سينوسها:
1-جراحي سينوس به کمک آندوسکوپي (Endoscopic Sinus Surgery):
اين جراحي توسط آندوسکوپ صورت ميگيرد. بنابراين شکافي بروي بيني ايجاد نميگردد و تمام فرايند جراحي از طريق سوراخهاي بيني انجام ميگيرد.
2-ساينوپلاستي (ballon sinuplasty):
ساينوپلاستي روش نويني است که مشابه آنژيوپلاستي عروق ميباشد. قرار دادن يک بادکنک (بالن) و سپس باد کردن آن در حفره سينوس ها که کمتر تهاجمي است، باعث گشاد شدن مجاري تنگ ميگردد.
نکته:از خم شدن به سمت جلو پرهيز کنيد، چراکه درد و احساس فشار تشديد ميشود.
نکته:هنگام فين کردن به آرامي اين کار را انجام دهيد.
نکته:تا ميتوانيد استراحت کنيد.
