سلول های بدن ما دارای یک عمر مفید هستند و پس از مدتی دچار مرگ سلولی می شوند. تکثیر و تقسیم سلولی باعث جایگزینی سلول های مرده می شود. سرعت تکثیر سلولی توسط پروتئین های خاصی کنترل می شود. زمانی که سرعت تکثیر سلولی از چرخه طبیعی خود خارج می شود باعث ایجاد تومور می شود. گاهی اوقات تومورها متوقف و کنترل می شوند. اما گاهی تومورها از رشد باز نمی ایستند و به مناطق دیگر بدن نیز تهاجم میبرند.(متاستاز می دهند). به این تومورهای متاستاتیک سرطان گفته می شود. سرطان در اندام های مختلفی دیده می شود. یکی از این اندام ها مری است. که در این مقاله از دکتر مهناز شکروی به تفصیل در مورد آن توضیح می دهیم.
سرطان مری چیست؟
یکی از لذت بخش ترین بخش های زندگی را می توان مربوط به خوردن و آشامیدن دانست. کاری که به صورت متداول در طول روز انجام می دهیم و شاید انقدر بارها و بارها تکرار می شود که ارزش این نعمت را فراموش می کنیم که شاید همه از آن بهره مند نباشند.
فقط کافیست لحظه ای را تصور کنید که چیزی راه گلوی شما سد کرده و دیگر قادر به ادامه ی زندگی به صورت عادی نیستید. خوردن و آشامیدن جز سخت ترین کارها برایتان شده و توانایی انجام این کار ساده را ندارید.
سرطان مری دهمین سرطان شایع در جهان است. از بافت‌های مری(لوله عضلانی بلندی که غذا را از گلو به معده منتقل می‌کند) شروع می‌شود . تومورهای ناشی از سرطان مری ممکن است تا زمانی که سرطان گسترش نیافته علائم قابل توجهی ایجاد نکند.
پزشکان ، سرطان مری را در مراحل اولیه با جراحی برای برداشتن تومورها یا کاهش علائم درمان می کنند. آنها ممکن است از درمان هایی مانند شیمی درمانی، پرتودرمانی و ایمونوتراپی برای درمان سرطان مری پیشرفته تر یا مراحل بعدی استفاده کنند.
هنگامی که آنها نمی توانند سرطان را درمان کنند، بر کمک به مردم برای زندگی طولانی تر، کاهش علائم و حفظ کیفیت زندگی تمرکز می کنند. محققان پزشکی در حال کار بر روی درمان هایی هستند که به افراد مبتلا به سرطان مری کمک می کند عمر طولانی تری داشته باشند.
علائم سرطان مری
این بیماری در مراحل اولیه علائم خاصی نداشته و بسیاری از افراد مبتلا بسیاری از علائم مری را یک مشکل ساده در نظر می‌گیرند. از رایج‌ترین علائم این بیماری می‌توان به خفگی و سرفه کردن و همینطور دشواری در بلع غذا اشاره کرد. و باید این نشانه‌ها را نیز جدی گرفت و در اسرع وقت به پزشک متخصص مراجعه کرد. علائم دیگر این بیماری در صورت پیشرفت و بزرگ شدن توده عبارتند از:
بلع دشوار درد در گلو
درد در کمر، پشت استخوان‌های دنده، و بین شانه سوزش سر دل
کاهش وزن بی‌دلیل بلع دردناک
سینه درد سوءهاضمه
سرفه مداوم گرفتگی صدا
تنگی نفس حالت تهوع و استفراغ
رفلاکس اسید معده بی‌اشتهایی
خستگی عطسه‌ی خونی
ایجاد غده در اطراف استخوان ترقوه بازگشت غذا به مری
سکسکه مداوم اختلال در هضم
مدفوع سیاه‌رنگ بزاق بیش از حد
انواع سرطان مری
اگر سلول‌های غیر طبیعی در بافت مری به صورت خارج از کنترل رشد کنند، سرطان مری (Esophageal cancer) ایجاد می‌شود. این سلول‌ها کم‌کم تشکیل تومورهای سرطانی خواهند داد. دو نوع سرطان مری وجود دارد:
کارسینوم سلول‌های سنگفرشی (Squamous cell carcinoma) – این نوع از سرطان مری از سلول‌هایی موسوم به سلول‌های بافت سنگفرشی آغاز می‌شوند، این بافت قسمت داخلی مری را پوشنده است. این نوع از سرطان مری قسمت بالایی و میانی مری را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
آدنو کارسینوم (Adenocarcinoma) – این نوع از سرطان در بافت‌هایی که برای راحت‌تر کردن عمل بلع موکوس تولید می‌کنند، ایجاد می‌شود. این نوع از سرطان معمولاً قسمت‌های پایینی مری را درگیر می‌کند.
در حالی که درصد افراد مبتلا به کارسینوم سلول‌های سنگفرشی در آمریکا در حال کاهش است، تعداد بیش‌تری از افراد به سرطان مری از نوع آدنوکارسینوم مبتلا می‌شوند.
علل سرطان مری
دقیقاً مشخص نیست چه چیزی منجر به ایجاد سرطان مری می شود.سرطان مری هنگامی رخ می دهد که سلول های مری شما دچار خطا (جهش) در DNA شان می شوند. این خطاها باعث می شوند سلول ها به طور غیر قابل کنترلی رشد و تقسیم شوند. سلول های غیر طبیعی تجمع یافته، توموری را در مری تشکیل می دهند که می توانند رشد کنند و به ساختارهای مجاور حمله کنند و به قسمت های دیگر بدن نیز سرایت کنند.
عوامل خطر
تصور می شود که تحریک مزمن مری ممکن است به تغییراتی که منجر به بروز سرطان مری می شود، بیانجامد. عواملی که باعث تحریک سلول های مری شما می شوند و خطر ابتلا به سرطان مری را افزایش می دهند عبارتند از:
- ابتلا به بیماری ریفلاکس معده (GERD)
- سیگار کشیدن
- ایجاد تغییرات پیش سرطانی در سلول های مری (مری بارت)
- چاق بودن
- نوشیدن الکل
- داشتن ریفلاکس صفراوی
- سختی در بلع به دلیل داشتن اسفنکتر مری که برطرف نمی شود (آشالازی)
- داشتن یک عادت دائمی برای نوشیدن مایعات بسیار داغ
- عدم مصرف میوه و سبزیجات به اندازه کافی
- قرار گرفتن تحت پرتو درمانی قفسه سینه یا بخش فوقانی شکم
روش‌های درمان سرطان مری
روش‌های مختلفی مانند شیمی‌درمانی، پرتو درمانی، جراحی، لیزر درمانی و فوتودیانیک برای درمان این سرطان وجود دارد که پزشک متخصص با توجه به موقعیت بیماری و مرحله سرطان بهترین روش را برای درمان انتخاب خواهد کرد. در ادامه روش‌های درمان را بررسی خواهیم کرد.
▪ شیمی درمانی
قبل از جراحی به طور معمول از این روش با استفاده از قرص و تزریق دارو برای کوچک کردن تومورها استفاده خواهد شد.
▪ پرتو درمانی
در اغلب اوقات برای کوچک کردن تومورها قبل از انجام جراحی و همینطور از بین بردن سلول‌های سرطانی باقی مانده پس از جراحی از پرتو درمانی با استفاده از تابش پرتو و مواد رادیواکتیو استفاده خواهد شد.
▪ جراحی
در روش جراحی برای درمان بیماری سرطان مری قسمتی از مری یا بخش زیادی از آن همراه با بافت‌های اطراف آن توسط بهترین متخصص جراح عمومی برداشته خواهد شد. جراحی برای بیمارانی که هنوز تومورهای سرطانی آنها انتشار نیافته است خاصیت بهبود دهنده و درمان دارد ولی در صورتی که در مراحل اولیه تشخیص داده نشود و درمان نشود؛ پس از آن جراحی فقط برای تسکین علائم تاثیر خواهد داشت. جراحی خود به سه روش تقسیم خواهد شد.
- روش جراحی برای حذف تومورهای بسیار کوچک که اگر سرطان در لایه‌های سطحی سلول مری بوده و کوچک باشد از جراحی با استفاده از آندوسکوپ برای حذف سرطان و همینطور حاشیه بافت سالم آن استفاده خواهد شد.
- جراحی برای از بین بردن یک قسمت از مری که در این روش متخصص جراح عمومی یک بخشی از مری حاوی تومور را به همراه بخشی از گره‌های لنفاوی و قسمت فوقانی شکم را از بین برده و سپس مابقی مری را با عمل کشیدن معده به سمت مری به معده متصل خواهد کرد، این جراحی یا با استفاده از برش‌های بزرگ و یا با استفاده از لاپاراسکوپی انجام خواهد شد.
- روش جراحی برای از بین بردن بخشی از مری و قسمت فوقانی معده که در آن قسمتی از مری به همراه قسمتی از معده و گره‌های لنفاوی مجاور آن از بین خواهد رفت و سپس مابقی معده به سمت مری کشیده شده و به آن متصل خواهد شد.
▪ لیزرتراپی
در صورتی که بیماری سرطان مری به مراحل پیشرفته رسیده باشد از این روش با استفاده از لیزر برای باز کردن راه مری استفاده خواهد شد.
▪ فوتودینامیک تراپی
برای کاهش شدت علائم بیماری از این روش با استفاده از داروهای فوتواکتیو فعال شونده در نورهای غیر حرارتی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده خواهد شد.
سخن پایانی
برحسب نوع سرطان مری و شدت آن بیمار در طول درمان ممکن است با چندین پزشک در تماس باشد. ازجمله متخصصینی که در طول تشخیص و درمان همراه بیمار خواهند بود می‌توان به فوق تخصص فلوشیپ، متخصص سرطان مری و جراح اشاره نمود. درصورتی‌که در مورد علائم بیماری خود اطلاعاتی ندارید یا اینکه مشکوک به عارضه هستید، به پزشک متخصص مراجعه نمایید. هر چه زودتر سرطان تشخیص داده شود شانس بهبود آن افزایش می‌یابد. اگر سرطان مری معمولاً در مراحل بعدی تشخیص داده شود نیز با روش‌های غیر جراحی قابل‌درمان است. اگر سرطان به خارج از مری شما گسترش نیافته باشد، احتمال درمان شما ممکن است با جراحی افزایش یابد.
