خارش پوست چیست؟
خارش پوست یکی از شایع ترین شکایاتی است که بیماران را مجبور می کند برای کاهش و یا درمان آن به پزشک متخصص پوست مراجعه کنند. گاه خارش چنان شدید است که فرد قادر به خوابیدن نبوده و زندگی عادی اش را دچار مشکل می کند . دلایل احتمالی خارش می تواند شامل انواع بیماری های پوستی خارش دار باشد ؛ دکتر مهناز شکروی در این مقاله انواع بیماری های پوستی خارش دار را شرح می دهد پس تا پایان مقاله با ما همراه باشید .
علل خارش پوست
هنگام خاراندن پوست نوعی از انتقال دهنده های عصبی تحریک شده و به شما حس خوشایندی می دهد که موجب تکرار خاراندن می شود و کم کم این خاراندن سبب بدتر شدن شرایط پوست ، التهاب و حتی پف زیر چشم به علت بی خوابی می شود !
از جمله دلایل احتمالی خارش پوست ، می توان به مشکلات درونی و یا شرایط پوستی اشاره کرد . گاه خارش پوست می تواند نشانه ی مشکلات و بیماری های پیچیده تری باشد که در ادامه به آن خواهیم پرداخت ؛ البته استرس و اضطراب نیز در این امر نقش مهمی دارد .
خارش پوست اغلب علل مشخصی دارد ؛ اگر شما بدون هیچ علتی خارش داشتید باید حتما به پزشک مراجعه کنید . در واقع پوست بدن به عنوان یک سد حفاظتی عمل کرده و از اُرگان های داخلی بدن محافظت می کند . سلول های ایمنی موجود در پوست، از بدن در برابر هجوم ویروس ها ، باکتری ها و سایر عوامل مشکل زا مراقبت می کنند .
در صورت خطر حضور این عوامل بیرونی ، پوست عکس العمل دفاعی مناسب را از خود نشان داده و همین امر باعث خارش ، تورم و التهاب آن موضع می شود .
از جمله دلایلی که می توان باعث خارش پوست بدن شود شامل مشکلات روان شناختی از جمله استرس ، اضطراب ، افسردگی ، خشکی پوست ، انواع اگزما ، آلرژی های تماسی یا خوراکی ، کهیر ، نیش حشرات ، قارچ کاندیدا ، کَک ، انگل دمودکس، زرد زخم یا هرپس ویروس ، عفونت قارچی ، آلرژی به گیاهان و حیوانات ، سُرخک ، پسوریازیس ، آبله مرغان و زونا است .
انواع بیماری های پوستی خارش دار
اگرچه خارش پوست عارضه ای خطرناک و نادر نیست ولی وقتی تبدیل به یک حالت مزمن و آزاردهنده شود باید آن را جدی گرفت چون می تواند دلیل یکی از بیماری های جدی ذیل باشد :
1- بیماری کلیوی
خارش شدید پوست در تمام نقاط بدن اغلب در افرادی رخ می دهد که در مرحله نهایی بیماری کلیوی هستند . طبق تحقیقات 42 درصد از بیماران دیالیزی دچار خارش متوسط تا شدید پوست می شوند .گاهی این خارش به حدی زیاد است که فرد را در نیمه شب از خواب بیدار می کند . این مسئله ناشی از تجمع سموم در بدن می باشد زیرا کلیه ها قادر نیستند ، خون را از ضایعات آن پاکسازی کنند .
2- بیماری کبد
خارش بی وقفه تمام بدن می تواند از علائم اولیه بیماری کبد نیز باشد . اگر کبد عملکرد مناسبی در سم زدایی بدن نداشته باشد ، مواد اضافی مثل اسیدهای صفراوی در بدن انباشته و مضر می شوند .
3- بیماری درماتوگرافی
اگر بعد از خاراندن بدن ، رد باریک برجسته و قرمز رنگی روی پوست باقی ماند که محو شدن آن 15 تا 30 دقیقه طول کشید ، ممکن است به بیماریی درماتوگرافی مبتلا باشید . درماتوگرافی یک بیماری پوستی جدی است که بر اثر آن ، پوست به تماس حساس می شود . پزشکان بر این عقیده اند که اضطراب ، عفونت ، مواد آلرژی زا و یا داروهایی مثل پنی سیلین می تواند علت بروز این مشکل باشد .اگرچه تشخیص این بیماری آسان است ولی معمولا تشخیص داده نمی شود ؛ چون برای شخص مبتلا آزاردهنده نیست که به خاطر آن به پزشک مراجعه کند !
4- بیماری نخاعی
خارش مزمن در نیمه ی بالایی کتف می تواند نشان دهنده خارش نوروپاتی از علائم نقص سیستم عصبی باشد . طبق تحقیقات ، بیماری های نخاعی که بر اثر بالا رفتن سن و یا آسیب های جسمی بوجود آمدند ، به عصب فشار وارد می کنند و این مسئله باعث احساس خارش روی پوست می شود . خارش نوروپاتی می تواند در یک طرف بدن یا هر دو طرف آن رخ دهد ؛ اگر خاراندن پوست ، خارش را تسکین ندهد ، خطرناک است .
برای مثال افرادی که دچار اگزما هستند ، خاراندن پوست احساس خوبی به آن ها می دهد ؛ اما خارش های نوروپاتی نه تنها با خاراندن بهتر نمی شود بلکه در اغلب موارد خارش را شدیدتر هم می کند .
5- بیماری سِلیاک
برآمدگی ها و تاول های روی زانو ، آرنج ، نشیمنگاه یا خط پیشانی که خارش شدیدی داشته باشد ، از نشانه های بیماری سلیاک هستند . بیماری پوستی سلیاک که بیمار با اختلال در جذب گلوتن غذا مواجه است و سیستم ایمنی روده ها با تولید نوعی آنتی بادی به این مسئله واکنش نشان می دهد . این آنتی بادی با جابجا شدن در بدن و چسبیدن به سلول های پوستی ، باعث واکنش خارش دار می شود .
6- بیماری لنفوم
5 تا 30 درصد از بیماری های لنفوم که نوعی بیماری خونی است ، باعث خارش پوست می شوند . خارش همراه با بروز دانه های پوستی ، می تواند از علائم اولیه این قبیل بیماری ها باشد .
7- کم کاری یا پرکاری تیروئید
کم کاری یا پرکاری تیروئید میتواند باعث خارش پوست شود . این مسئله ممکن است در اثر تغییرات غدد عرق کوچک باشد که باعث خشک شدن پوست می گردد . خشکی و خارش پوست در افرادی که کم کاری تیروئید دارند ، شایع تر است .
8- آلرژی ها
بسیاری از آلرژی های پوستی در طبقه بندی درماتیت های تماسی قرار می گیرند . درماتیت پوستی ، نوعی حسایت پوستی خارش دار است که در تماس با یک عامل آلرژی زا مثل محصولات بهداشتی و آرایشی بوجود می آید .
9- یائسگی
با فرا رسیدن دوران یائسگی ممکن است دچار خشکی پوست شویم . کاهش تولید هورمون استروژن در بدن که برای تولید ماده کلاژن لازم است ، منجر به خشک و نازک شدن پوست می شود ؛ زیرا چربی طبیعی پوست که رطوبت آن را حفظ می کند ، کاهش پیدا می کند.
10- سرطان سینه
بیماری « پجد » نوع نادری از سرطان سینه است که بر اثر آن سلول های سرطانی در داخل یا اطراف نوک سینه انباشته می شوند . اولین نشانه ی این بیماری ، ظاهر شدن تکه های قرمز و خارش دار در اطراف نوک سینه و هاله آن است . گاهی این بیماری را به اشتباه ، بیماری اگزمای نوک سینه تشخیص می دهند .
11- بارداری
در دوران بارداری دانه های ریز خارش داری روی شکم یا دست و پای بعضی از خانم ها ظاهر می شود . در اغلب مواقع نمی شود کاری برای تسکین این خارش ها انجام داد ؛ چون این خارش ها معمولا در اواخر سه ماهه سوم بارداری رخ می دهند که طی آن مصرف اغلب داروها امکان پذیر نیست . برخی متخصصان معتقدند این دانه ها در بارداری های چند قلو رخ می دهد و برخی هم بر این عقیده اند که علت این مسئله ، کش آمدن پوست در دوران بارداری می باشد .
روش های اولیه و ساده بهبود خارش های متداول و بی خطر پوست
با استفاده از روش های خانگی که در ادامه می خوانید ، می توانید تا حدودی به کم کردن حس خارش کمک کنید :
- برای تامین رطوبت پوست خود از کرم های مرطوب کننده با درصد بالا استفاده کنید و بعد از شستشو و حمام پوست خود را با لوسیون بدن مناسب مرطوب کنید .
- در صورت خارش موضعی در محدوده کوچکی از بدن می توانید از کورتون های ملایم مانند کرم هیدروکورتیزون استفاده کنید تا هر چه سریعتر موضع بهبود یابد .
- بجای حمام با آب داغ یا سرد، حمام آب ولرم بگیرید.
- از صابون های غیر قلیایی با اسم پَن یا سیندِت استفاده کنید .
- لباس هایتان را با مواد شوینده ملایم یا بی بو بشویید .
- با اشیایی که حس می کنید در شما باعث خارش پوست یا آلرژی می شوند ( مانند نیکل ، بدلیجات و ...) در تماس نباشید .
- شاید بتوان گفت که بهترین و آسان ترین راه بهبود خارش پوست ، عدم خارش موضع مورد نظر است ؛ خاراندن بیش از حد پوست ، باعث التهاب ، آسیب به پوست و بدتر شدن شرایط می شود .
- اگر از کرم های بدون نیاز به نسخه استفاده کردید اما تاثیری نداشت و در صورتی که خارش ، قسمت های دیگر بدنتان را هم درگیر کرد ، باید در کوتاه ترین زمان ، به پزشک متخصص مراجعه کرده تا با بررسی های لازم علت خارش مشخص گردد و راهکارهای درمانی مناسب به کار گرفته شود .
