آمینو اسید ها اجزای تشکیل دهنده پروتئین در بدن به حساب می آیند و نقش مهمی در سلامت بدن دارند. مصرف آمینو اسید های ضروری نقش به سزایی در عضله سازی دارد و این موضوع برای بدنسازان بسیار حائز اهمیت است. زیرا پروتئین، رشته های به هم پیوسته از آمینو اسید هاست و مصرف آمینو اسید های ضروری می تواند فرآیند رشد عضلات را چندین برابر کند. در این مقاله از دکتر مهناز شکروی فواید و خواص آمینو را هم برای بدنسازان و هم برای غیربدنسازان به طور کامل توضیح می دهیم. با ما همراه باشید.
آمینو اسید چیست؟
آمینو اسیدها مولکول‌هایی هستند که با هم ترکیب شده و پروتئین‌ها را تشکیل می‌دهند.آمینو اسید و پروتئین‌ها اجزای سازنده زندگی هستند. هنگامی‌که پروتئین‌ها هضم یا تجزیه می‌شوند، آمینو اسیدها باقی می‌مانند. بدن انسان از آمینو اسید ها برای ساخت پروتئین استفاده می‌کند.
آمینو اسید به سه گروه طبقه بندی می‌شوند:
-آمینو اسید های ضروری
اسیدهای آمینه ضروری توسط بدن ساخته نمی‌شود. در نتیجه، آن‌ها باید از غذا به بدن برسد.
اسید آمینه ضروری عبارت‌اند از:
هیستیدین، ایزولوسین، لوسین، لیزین، متیونین، فنیل آلانین، ترئونین، تریپتوفان و والین.
-آمینو اسیدهای غیر ضروری
غیر ضروری به این معنی است که بدن ما می‌تواند آمینو اسید را تولید کند، حتی اگر آن را از غذایی که می‌خوریم دریافت نکنیم. آمینو اسیدهای غیر ضروری عبارت‌اند از:
آلانین، آرژنین، آسپاراژین، آسپارتیک اسید، سیستئین، گلوتامیک اسید، گلوتامین، گلیسین، پرولین، سرین و تیروزین.
-آمینو اسیدهای شرطی
آمینو اسیدهای شرطی معمولاً ضروری نیستند، مگر در مواقع بیماری و استرس و عبارت‌اند از:
آرژنین، سیستئین، گلوتامین، تیروزین، گلیسین، اورنیتین، پرولین و سرین.
شما نیازی به خوردن آمینو اسید های ضروری و غیر ضروری در هر وعده غذایی ندارید، اما حفظ تعادل آن‌ها در طول روز بسیار مهم است.
ساخته شدن پروتئین‌ها از آمینواسیدها
با اتصال آمینواسید ها به یکدیگر، پروتئین ها ساخته می شوند. این پیوند که بین آمینواسیدها وجود دارد، پیوند پپتیدی نامیده می شود؛ به همین دلیل نیز هست که به پروتئین ها پلی پپتید نیز گفته می شود. به طور کلی پروتئین ها نسبت به شرایط محیطی مختلف حساس هستند و با تغییرات دما و pH، ممکن است تغییر شکل داده(denature شوند) و کارکرد خود را از دست بدهند. به همین دلیل هم هست که ما نمیتوانیم پروتئین ها را به صورت مستقیم جذب کنیم. وقتی می گوییم یک ماه غذایی دارای پروتئین است و باعث جذب پروتئین می شود، منظورمان این است که آمینواسیدهای آن جذب می شوند. آمینواسیدها در داخل بدن، استفاده شده و تبدیل به پروتئین ها می شوند.
آمینواسیدها در داخل سلول، توسط اندامکی با نام ریبوزوم، استفاده شده و برای ساخت پروتئین ها استفاده می شوند. ژن های سلول ترجمه شده و بر اساس ژن ها، ریبوزوم پروتئین های مختلف را تولید می کند. حتی زمانی که پروتئینی کارکرد خود را از دست بدهد، مجددا تبدیل به آمینواسید شده و در این اندامک برای ساخت پروتئین ها استفاده خواهد شد.
کاربردهای آمینواسید
1-صنعت غذا
آمینواسیدها به تنهایی و یا در ترکیب با یکدیگر به عنوان تقویت کننده طعم ماده غذایی به کار می رود. گلیسین و آلانین دو آمینو اسیدی هستند که باعث تقویت طعم و مزه می شوند. تریپتوفان و هیستیدین در ترکیب با یکدیگر، می توانند به عنوان یک آنتی اکسیدان برای حفظ پودر شیر عمل کنند. سیستئین نیز آنتی اکسیدانی است که برای حفاظت از آبمیوه ها مناسب است. برخی آمینواسیدها مانند لیزین، متیونین، ترئونین و تریپتوفان در پروتئین های گیاهی به صورت کم و محدود وجود دارد. افزودن این آمینواسیدها به ماده غذایی باعث بهبود ارزش غذایی و طعم آن می شود.
2- صنعت داروسازی
آمینواسیدها می توانند به عنوان دارو مصرف شوند. به طور مثال آمینواسیدهای ضروری برای درمان بیماران پس از عمل به کار می روند.
3- صنعت شیمیایی
آمینواسیدها مواد اولیه برای تولید ترکیبات مختلفی به شمار می روند. گلیسین به عنوان پیش ماده برای سنتز گلیفوسات و ترئونین برای ساخت ازترئونام، استفاده می شود. همچنین برای تهیه چرم از پلی متیل گلوتامات استفاده می شود. برای ساخت مواد آرایشی و بهداشتی نیز به آمینو اسید نیاز است.
آمینواسیدهای ضروری برای بدن که مزایای بسیاری در بدنسازی دارند، کدام‌اند؟
اسیدهای آمینه ضروری را می‌توان از طریق رژیم غذایی به دست آورد و آن‌ها به طور منحصربه‌فردی از بدن شما حمایت می‌کنند. اگر دغدغه میزان مصرف پروتئین و مکمل بدنسازی آمینواسید برای ورزشکاران را دارید، در ادامه با آمینواسیدهای ضروری آشنا خواهید شد:
ایزولوسین: از متابولیسم ماهیچه‌های سالم و تبدیل چربی‌ها و کربوهیدرات‌ها به انرژی پشتیبانی می‌کند.
لوسین: بر قند خون تأثیر می‌گذارد، چربی را به انرژی تبدیل می‌کند، به ترمیم عضلات کمک می‌کند و از سنتز پروتئین حمایت می‌کند.
والین: از رشد عضلات حمایت می‌کند و کربوهیدرات‌ها را به انرژی تبدیل می‌کند.
لیزین: ممکن است از تولید کلاژن و پروتئین و همچنین جذب کلسیم حمایت کند.
هیستیدین: به حمایت از اعصاب کمک می‌کند.
متیونین: ممکن است در توسعه و متابولیسم انرژی از غذا نقش داشته باشد.
ترئونین: از متابولیسم چربی و بافت ساختاری پشتیبانی می‌کند.
فنیل آلانین: می‌تواند به عملکرد آنزیم‌ها و انتقال‌دهنده‌های عصبی کمک کند.
تریپتوفان: به تولید سروتونین و ملاتونین کمک می‌کند.
استفاده بیش از حد از آمینو اسیدها در بدنسازی چه عوارض جانبی را در پی دارند؟
از آنجایی که آمینواسیدها نیز عوارض جانبی به همراه دارند و نیاز بدن افراد مخصوصاً در ورزشکاران متفاوت است، در نتیجه بهتر است از مصرف بیش از حد آن خودداری کنیم و از استفاده این مکمل ها در بازه زمانی زیاد پرهیز کنیم. لازم است برای جلوگیری از ایجاد سم به واسطه استفاده نادرست این مکمل ها، قبل از استفاده از آمینو اسیدها در بدنسازی با پزشک یا مربی خود مشورت کنید.
یک نکته مهم که لازم است در اینجا یادآوری کنم این است که در زمان مصرف نوشیدنی های الکلی از مصرف آمینو اسیدها اجتناب کنید، زیرا آسیب هایی که به مغز وارد می شود جبران ناپذیر است.
شاید تصور کنید آمینواسیدها به ورزشکاران آسیبی وارد نمی کند، در صورتی که اگر ورزشکاران بیش از 6 ماه از مکمل های آمینو اسیدی استفاده کنند باعث خستگی مفرط در آن ها می شود.
فواید مکمل آمینو اسید
آمینو اسیدهای شاخه‌دار مواد مغذی ضروری هستند که به حمایت از متابولیسم عضله کمک می‌کنند و برای ساخت پروتئین بافت عضلانی مهم هستند. اگر ورزشکار یا بدنساز هستید، ممکن است که از مکمل‌های خوراکی آمینواسیدهای شاخه دار (BCAAs) استفاده کنید. این مکمل‌ها باعث ریکاوری بهتر پس از تمرین می‌شود. مطالعات نشان می‌دهد که مکمل‌های آمینواسیدی می‌توانند تا حد خوبی از تجزیه عضلات در طول ورزش جلوگیری کنند. اما به احتمال زیاد به عملکرد ورزشی‌تان کمک چندانی نمی‌کنند. مهم‌ترین فواید مکمل آمینو اسید به ترتیب زیر است:
- رشد عضلانی
- کاهش درد عضلانی
- کاهش خستگی پس از ورزش
- پیشگیری از تحلیل عضلانی
- افزایش اشتها در بیماران مبتلا به سرطان یا سوتغذیه
- کاهش علائم دیسکینزی دیررس
- کاهش علائم انسفالوپاتی کبدی ناشی از سیروز
- محافظت از افراد مبتلا به سیروز را از ابتلا به سرطان کبد
- درمان برخی از اختلالات مغزی
- بهبود عملکرد ذهنی در افراد مبتلا به فنیل کتونوری
کلام آخر
پروتئین‌ها جز مواد ضروری برای سلامت بدن می‌باشند. پروتئین ها از اجزای کوچک‌تری به نام آمینو اسید تشکیل شده اند، بنا براین برای تامین پروتئین بدن، لازم است روزانه مقدار کافی اسید آمینه مصرف کنیم. پروتئین یکی از مواد ضروری برای عضله سازی است؛ در نتیجه به کسانیکه ورزش بدنسازی را دنبال می‌کنند، توصیه می‌شود از مکمل‌های آمینو اسید استفاده کنند.
